Quando uero crimen
est notum aliis, et non iudici, nec tunc sine examinatione feriendum est,
quin in crimen sibi occultum iudex sententiam ferre non debet.
Unde Euaristus Papa ait:
Sententia non precipitanter ferenda est
Deus
omnipotens, ut nos a precipitandae sententiae prolatione conpesceret, cum
omnia nuda et aperta sint oculis eius, mala tamen Sodomae noluit audita
iudicare
prius, quam manifeste cognosceret que dicebantur, unde ipse ait: "Descendam,
et uidebo, utrum clamorem, qui uenit ad me, opere conpleuerint, an non est
ita, ut
sciam." Deus omnipotens, cui nichil
est absconditum, sed omnia ei manifesta sunt antequam fiant, non ideo hec
et alia multa (que ob prolixitatem capitulo
non inseruimus) per se inquirere dignatus est, non quod ea ignoraret, sed
ut nobis exemplum daret, ne precipites in discutiendis et iudicandis
negotiis essemus, et ne
mala proximorum prius quisquam presumat credere quam probare. Cuius
exemplo monemur, ne ad proferendam sententiam umquam precipites simus, aut
temere indiligenterque indiscussa quoquo modo iudicemus, dicente ueritatis
uoce: "Nolite iudicare, ut non iudicemini: in quo enim iudicio
iudicaueritis iudicabimini," et reliqua. Mala uero audita nullum moueant,
nec passim dicta absque certa probatione quisquam umquam credat, sed ante
audita diligenter inquirat, nec precipitanter quid aliquis agat. Si enim
Deus omnium cognitor Sodomorum mala, quorum clamor ad celum usque
peruenerat, omnia sciens prius, nec credere, nec iudicare uoluit, quam
ipse ea cum fidelibus testibus diligenter inuestigans, que
audierat, opere conprobaret, nos qui sumus homines et peccatores, quibus
incognita sunt occulta iudicia Dei, hec precauentes, nullum ante ueram
iustamque probationem iudicare aut dampnare debemus, manifeste Paulo
apostolo dicente: "Tu, quis es, qui iudicas alienum seruum? Suo enim
domino stat aut
cadit."
Quando autem crimen notum est iudici
aliis, aliquando reus inficiatur factum, ueluti si quis negaret se
interfecisse eum, quem sub oculis iudicis in conspectu multorum
interfecerat. Hic, quia se reum negat, sine examinatione feriri non
potest. Aliquando ipsa euidentia operis reum testatur, quando opere
publico crimen suum confitetur, tunc post secundam et tertiam correctionem
sine examinatione dampnandus est, si incorrigibilis extiterit. In hoc
itaque ultimo casu intelligenda est auctoritas illa Ambrosii et Nicolai: "Manifesta
accusatione non indigent." Fornicator enim ille, in quem sine examinatione
sententia apostolica processerat, publice coram omnibus nouercam suam pro
uxore habebat. Lotharius quoque, de quo Nicolaus scribit, similiter uxorem
suam publice dimiserat, et aliam superduxerat.
|