Imp. Iustinianus A. Iohanni pp. secundo.
<Praefatio.> Omnes nobis dies ac
noctes contingit cum omni lucubratione et cogitatione degere
semper volentibus, ut aliquid utile et placens deo a nobis
collatoribus praebeatur: et non in vano vigilias ducimus, sed in
huiusmodi eas expendimus consilia pernoctantes et noctibus sub
aequalitate dierum utentes, ut nostri subiecti sub omni quiete
consistant sollicitudine liberati, nobis in nosmet ipsos pro
omnibus cogitationem suscipientibus. Per omnem namque
curiositatem et inquisitionem subtilem discurrimus illa agere
quaerentes, quae utilitatem nostris subiectis introducendo omni
eos onere liberent et omni damno extrinsecus illato, citra
publicum censum et iustam legitimamque collationem. Invenimus
enim plurimam ingressam causis iniustitiam, et hanc non olim,
sed ex quibusdam temporibus violenter accessisse et nostros
subiectos ad inopiam compulisse, ut ad novissimam ipsi penuriam
devenire fluctuarentur et neque consueta et legitima tributa et
pro veritate pias functiones secundum publicum censum possint
sine maxima necessitate persolvere. Quomodo enim valerent
collatores, cum ex aliquo tempore imperatores semper aliquid
lucrari ex provectu iudicum cogitarent, et merito hos
sequerentur etiam gloriosissimi praefecti, ex hac iniustitia et
damnis extrinsecus illatis et sollemnibus piis collationibus
sufficere ?
1. Cogitatio
igitur nobis facts est, quid agentes omnia quaecumque in nostris
provinciis sunt, uno actu communi ad meliora migraremus. Hoc
enim omnino eventurum credimus, si praesides gentium, quicumque
civiles administrationes provinciarum habent, puris procuraremus
uti manibus et omni abstinere acceptione pro illis, solis
contentos eis quae a fiaco dantur. Quod non aliter fiet nisi et
ipsi cingula sine mercede percipiant, nihil omnino dantes nec
occasione suffragiorum, neque his qui cingula habent nec alio
omnium ulli. Consideravimus enim quia, licet quaestus non
modicus imminuitur imperio, attamen nostris subiectis
incrementum maximum percipientibus, si indemnes a iudicibus
conserventur, et imperium et fiscus abundabit utens subiectis
locupletibus, et uno hoc introducto ordine plurima rerum et
innumerata erit ubertas. An certe non omnibus manifestum est,
quoniam qui aurum dat et ita administrationem emit, non dat hoc
solum, quantum occasione adinventum est suffragiorum, sed et
aliud extrinsecus addit amplius occasione commodi
administrationem aut dantibus aut spondentibus? et iam uno
principio illicito dato plurimas necesse est manus circumire eum
qui dationem facit, et hoc aurum non de suo forte praebere, sed
mutuatum, et ut mutuare possit, damnificatum, et computare apud
se, quia convenit eum tantum ex provincia percipere, quantum
liberet quidem ei debita, sortis et usuras, et damna pro ipso
mutuo: computabit autem et in medio expensas largiores iam et
iudicem vel qui circa ipsum sunt decentes, et quendam sibimet
etiam recondere quaestum in tempore sequenti, in quo forte non
administrabit. Quapropter eius quod ab eo datum est triplum,
magis autem, si oportet verius dici, decuplum erit, quod a
nostris subiectis exigitur. Et ex hoc etiam fiscus imminuitur:
nam ea, quae oportebat in fiscum inferri, eo qui
administrationem habet, puris utente manibus, haec ad propriam
utilitatem redigens, qui adminstrationem habet, et inopem
faciens nobis collatorem, inopiam illius, quae per ipsum agitur,
nobis reputat. Quanta impia et alia fiunt, ad horum furtorum
merito relata occasionem! Administrationes namque habentes
provinciales ad hanc acceptionem respicientes multos quidem
reorum dimittunt, vendentes eis delictum, plurimos autem
innoxiorum condemnant, ut noxiis praestent: et hoc non solum in
pecuniariis agitur causis, sed etiam in criminalibus, ubi de
anima est periculum. Fugaeque fiunt ex provinciis, et confluunt
hic omnes ingemescentes, sacerdotes et curiales et officiales et
possessores et populi et agricolae, iudicum furta merito et
iniustitias accusantes. Et non haec fiunt sola, sed etiam
civitatum seditiones et publicae turbae plerumque fiunt atque
sedantur: et omnino una quaedam est haec omnium occasio malorum,
et accipere suffragium a iudicibus totius nequitiae est
principium et terminus: est quoque hoc sacrorum eloquiorum
mirabile et verum, quod avaritia omnium sit mater malorum, et
maxime quando non privatorum, sed iudicum inhaeret animabus.
Quis enim sine periculo non furetur, quis non latrocinabitur
sine reatu administratorem respiciens? illum namque videns omnia
auro vendentem, et praesumens quia, quicquid egerit illicitum,
hoc pecunias dando redimet. Hinc homicidium et adulterium et
invasiones et vulnera et raptus virginum et commerciorum
confusio et contemptus legum et iudicum, omnibus haec venalia
proposita esse putantibus, tamquam aliquid optimorum mancipiorum.
Sed neque sufficiemus considerate exponere, quanta ex furto
provincialium iudicum fiunt pessima, nullo eos praesumente cum
fiducia redarguere, cum illi repente cingula se emisse
pronuntient.
CAPUT I.
Haec omnia apud nos cogitantes et hic quoque participem
consilii sumentes eam quae a deo data nobis est reverentissimam
coniugem, et tuae celsitudini causam communicantes et quiddam
etiam a tuo sumentes consilio, ad hanc sacram venimus legem: per
quam sancimus, neque proconsulariam ullam neque hactenus vocatam
vicariam neque comitem Orientis neque aliam quamlibet
administrationem, neque proconsularem neque praesidalem, quas
consularias et correctivas vocant (quarum expressim meminit
supposita huic sacrae nostrae legi descriptio, quasque solas sub
hac lege ducimus), dare aliquod suffragium neque pro
administratione quamlibet donationem, neque iudici ulli neque
horum qui circa administrationem sunt alicui neque alteri per
occasionem patrocinii: sed gratis quidem sumere administrationes,
pauca vero praebere occasione horum quae pro singulis dantur
cingulis, codicillis et chartis. Nam etiam subiecimus
descriptionem huic nostrae sacrae legi declarantem, quid
competat unamquamque administrationem nostram praebere in sacro
nostro laterculo aut in foro tuae celsitudinis occasione
codicillorum aut praeceptorum: unde et illud adbreviatum est, ne
praestet illi maximum damnum.
CAPUT II.
Illud tamen decernimus oportere vicarium Asianae, qui est
quoque iudex Pacatianae Phrygiae, non ulterius quidem ita
nuncupari, sed de cetero comitem Phrygiae Pacatianae nominari,
et percipere de fisco quae etiam nunc occasione annonarum et
capitorum pro utraque administratione percipiebat, nihil horum
imminuto; non autem duobus officiis uti, sed permixtum et
iudicis et vicarii unum esse, comitianum existens et nominandum,
periculo functionum publicarum et ei et omnibus similiter
imminente, utpote uno officio constituto, non dividendo penitus,
sed per unam continuationem militantibus universis : quod
accipiet tamen propter duplex periculum annonas et capita, quae
utrumque pridem percipiebat officium. Non tamen in altera quadam
administrare pridem quidem vicarium, nunc autem spectabilem
comitem quam in Pacatiana Phrygia, non habentem penitus ullum
participium in aliis Asianae dioceseos provinciis, sed habentem
quidem spectabilis comitis Pacatianae Phrygiae cognominationem,
contentum vero in sola Pacatiana, sicut praediximus, Phrygia.
CAPUT III.
Hoc autem ipsum et in alterutro pridem vicario definivimus
(dicimus autem eum qui est in Pontica diocesi), ut non duo
consistant de cetero, sed unus, comes quidem Galatiae primae
nominandus et habiturus etiam super milites potestatem, sicut
habet et nunc, et utriusque cinguli percepturus annonas, non
tamen foris primam Galatiam. Nullam enim ei aliam penitus damus
habere potestatem in ulla Pontica regione, sed in sola Galatia
prima; officio quidem miscendo et secundum unam, sicut dictum
est, intellegendo et numerando coniunctionem, comitiano
existente et nominando, nulloque penitus eorum ad alios habente
aliquam differentiam, sed unum esse officium sub uno iudice
unius provinciae praesule: omni similiter officio una cum suo
iudice circa fiscalia periculum sustinente.
CAPUT IV.
Nulli quoque iudici penitus concedimus neque civili neque
militari mittere per civitates provinciae quibus praesidet eos
qui vocantur loci servatores: scientibus quia, si quid tale
fecerint, ipsi cadent administratione, praesumentes alios in
suum officium elevare.
CAPUT V.
Hoc autem ipsum dicimus et in clarissimo comite Orientis et
clarissimo iudice. Et illic enim unam administrationem utramque
facimus, habente quidem et spectabilis comitis Orientis nomen,
officio vero uno praesidente, comitiano existenti et nominando;
et primae solius Syriae et Cyristensis praesidente et utriusque
administrationis annonas habente. Aequalem namque vicariis et
illum ponimus, ut et ipse cum subiecto sibi officio periculum
habeat et pro fiscalium exactione et pro civili et publica
disciplina.
CAPUT VI.
Volumus autem omnibus iudicibus nostrarum provinciarum
omnes subdi, privatos quidem secundum quod cinguli proprium est,
in omnibus causis et universis pecuniariis et criminalibus
occasionibus; qui vero in militiis constituti sunt, etiam istos
nihilominus occasione fiscalium et criminum subdi omnibus modis
ei. Sed etiam eos qui hinc descendunt ex quolibet foro, qui
quascumque execuntur sententias, licet provinciarum iudicibus
non sinere amplius aliquid quam sacra nostra constitutione
dispositum est percipere sportularum, scientibus quia, si hoc
neglexerint, omne damnum ex hoc nostris collatoribus illatum
ipsi persolvent. Damus autem eis licentiam et referre de eo non
solum ad iudices a quibus sunt missi, sed etiam ad nos ipsos, ut
nos haec agnoscentes causam competenter exequamur. Si autem ipsi
aliquos invenerint propter dignitatis et cinguli supercilium
nostris collatoribus violentias irrogantes, licentiam eis damus
et examinare violentias et reos inventos privare cingulo et
nostrum ordinem in provinciis adimplere, hoc quod etiam
veteribus dictum est legibus. Sicut enim eos omni iniusto lucro
prohibemus, ita etiam pure cingulis utentes omni honore et
reverentia et honestate frui sancimus.
CAPUT VII.
Sic igitur a nobis cingulis discretis convenit eum, qui hic
acceperit administrationem, cum dei memoria coram nobis, aut si
non vacat, coram tua celsitudine, et qui tuam rexerint sedem, et
qui semper fuerit gloriosissimo comite sacrarum nostrarum
largitiouum et gloriosissimo quaestore sacri nostri palatii et
gloriosissimo comite ubique sacrarum nostrarum privatarum,
praesente quoque et per tempora magnificentissimo chartulario
sacrarum nostrorum cubiculorum, qui codicillis his apud nos
ministrat, iusiurandum dare, nihil penitus nec quodlibet se
praebere neque occasione suffragii neque patrocinii, neque
promittere neque de provincia profiteri dirigere neque
gloriosissimis praefectis neque aliis cingula habentibus neque
qui circa eos constituti sunt, nec alteri cuilibet per
occasionem patrocinii; sed sicut sine suffragio accepit
administrationem, a publico percepturus annonas (has enim solas
accipere eum sinimus), sic eam puris custodire manibus, deo et
nobis pro ea redditurus rationem. Sciat enim et tua celsitudo et
qui post te easdem conscenderint sedes, quia, sive ipsi
praesumpserint accipere quicquam ab illis qui ad praedictas
admimstrationes accedunt, sive proceres ipsi, sive etiam
officium tuum, ultra ea quae occasione consuetudinum a nobis eis
definita sunt (quae scilicet et sufficere sola putantes dari
decrevimus), non in parvis poena fiet: sed maximi quidem iudices
accipere aliquid praesumentes ab his qui ad administrationes
accedunt, aut etiam permittentes suum officium tale aliquid
agere et nuntiatum non emendantes, non solum quadruplum reddent
totius quantum perceperunt, sed etiam magnam indignationem
sustinebunt et cinguli periculum formidabunt; et qui circa eos
sunt, et oboediens eis officium, si amplius aliquid quam a nobis
concessum est temptaverint accipere, ipsique subicientur damnis
quadruplae redditionis et cadent etiam substantia et cingulo,
insuper et suppliciis subiacebunt quae congruant delictis eorum.
CAPUT VIII.
Eos autem, qui ita sine mercede
sumunt administrationes, prae omnibus studium habere decet
fiscalia vigilanter inspicere, et indevotos quidem et egentes
necessitate cum omni exigere fortitudine, in nullo flexos neque
pro hoc ipso lucrum aliquod omnino considerantes, devotis autem
paterne se exhibere; deinde nostros subiectos reservare undique
sine violentia, nihil ab ullo eorum percipientes: sed aequi sint
in iudiciis, aequi vero in publicis disciplinis, exequentes
quoque delicta, innoxios quidem undique custodientes eos qui
puri sunt, reis autem imponentes secundum legem <poenam>, et ita
praesidentes collatoribus, tamquam patres filiis, diligentes
quidem eos qui sunt innocentes, qui vero rei monstrantur,
castigantes ac punientes, omnemque iustitiam et in publicis et
in privatis documentis eis servantes; et non ipsi soli hoc
agentes, sed etiam semper consiliarium talem sumentes et qui
circa eos sunt omnes: ut non videantur illi quidem velut innoxii
esse, per alios autem delinquant atque furentur, hoc quod magis
turpius est, ut et participes iniustitiarum sumant. Ideoque
licebit tuae celsitudini honestiorum quosdam ad administrationes
dirigere et scientium tributa fiscalia, curialium quippe et
aliarum personarum, experimentum sui dantium bonum et ad
magistratus opportunorum. Quis enim non diligat eum et honestate
compleri magna putet, si nostro decreto iudicioque tui culminis
ad cingulum veniat, testimonium quidem habens quia sit optimus,
gratis vero eum suscipiens, non vacans omnino per provinciam
ulli pravitati, nec quemadmodum quod dedit congreget nec unde
colligat aurum, sed ut hoc solum habeat studium, deo nobisque
semet ipsum commendare et gloria frui optima et repensationem
sperare praecipuam ?
1. Si
quis autem praeter haec aliquid egerit, et donec in
administratione, in qua est iudex, furti reus appareat, et si
probetur aut dans aurum, ut accipiat administrationem, aut
accipiens ex administratione (utrumque enim similiter noxium
est), sciat quia et confiscationem et exilium sustinebit et in
corpus verbera atque supplicium, ipsum quoque qui accepit ab eo,
sicut praediximus, malis subiciens maximis. Puras enim exigimus
esse provincialibus iudicibus manus, ut collatores custodiamus.
Et istae quidem tam ex legibus quam ex administrationibus
imminebunt poenae his qui in praedictis administrationibus sunt,
si tale aliquid egerint. Damus autem etiam provincialibus
licentiam, si quid apud provinciam iniustum, qui
administrationem habet, egerit, vel si damnis aliquibus aut
calumniis subdat nostros collatores, ut deo amabiles episcopi et
provinciae primates preces ad nos dirigant, exponentes cingulum
habentis delicta. Nos enim haec agnoscentes dirigimus in
provinciam haec examinaturum, quatenus ipse, ubi iniustitiam
fecit, illic quoque poenas subeat delictorum: ut neque alter
quispiam tale aliquid agere praesumat, ad exemplum respiciens.
CAPUT IX.
Necessitatem habente eo, qui administrationem rexit,
secundum priores constitutiones, dum deposuerit fasces,
quinquaginta dies in provincia commorari, publice se monstrantem
et ab omnibus suscipientem conventiones. Si tamen ante quam
compleantur quinquaginta dies, fugiens capiatur velut aliquod
inhonestissimorum mancipiorum, damus licentiam collatoribus
detinere eum in provincia et omne quod dederunt ei occasione
furti hoc exigere, praesente tamen deo amabili episcopo et
causam ex non scripto examinante, donec reddat omne quicquid
furatus ostenditur. Sed etiam ipsos provinciales, si senserint
administratorum furtum, licentiam habere, magis autem et
necessitatem haec referre nobis, ut nos cognoscentes, quia
omnino auro vendit iustitiam, praedictis eum subiciamus poenis:
super quod etiam caelestibus suppliciis reus erit, transcendens
iusiurandum in quo accepit administrationem. Si autem valuerit
ex quacumque causa non completis quinquaginta diebus ex
provincia fugere, tunc comprehensus, ubicumque degere videtur,
revocabitur quidem in provinciam in qua administrabat, omne vero
quod inventus fuerit accepisse restituat quadruplum.
CAPUT X.
Illud videlicet observandum, nullam
esse nostris subiectis licentiam in alio quedam praeter furtum
haec circa iudices agere. Non enim, si videatur vehementissimus
indevotis propter fiscalium exactionem aut propter delictorum
executionem, dabimus subiectis agere aliquid adversus eum: e
diverso autem etiam poenis eos omnium amarissimis subiugamus, si
eos, qui puris sunt usi manibus et fiscalium exactionem cum omni
detulerunt subtilitate, postea deponentes administrationem
iniuriari praesumpserint et non cum omni favore post legitimum
tempus provincias relinquentes deduxerint. Oportet enim eos qui
post hanc nostram legem faciendi sunt clarissimos subiectarum
provinciarum iudices considerare, quanta quidem fruentur gloria
tales apparentes, quantis autem sint incursuri difficultatibus
legem hanc solvere quantum ad se praesumentes. Erit enim
absurdum, si eos quidem, qui in vilibus capiuntur furtis, ipsi
torquebunt et non primitus quiescant, donec reddant furta, ipsi
autem innoxii manserint in maximis constituti furtis, et neque
apud subiectos erubescentes exemplum, cum liceat eis honestis et
liberia et undique laudandis ostendi, et a nobis habere
testimonium et spem.
1. Non
sinimus autem nec spectabilibus iudicibus nec alteri alicui
quamlibet eis oppressionem aut iniustitiam inferre, aut
civilibus omnino causis communicare: ut et nos eis honestatem
servemus et illi puritatem nobis devotionemque restituant.
Sciant enim omnes subiecti, quia propter eorum utilitatem et
undique eorum indemnitatem, et ut per omnem, agantur quietem et
non cogantur provincias relinquere et in peregrinis affligi,
propterea praesentem legem scripsimus, deo eam voventes et
praesentibus venerabilibus maximae eius communisque festivitatis
diebus: ut omnibus liceat patres suscipere magis iudices quam
fures et sollicitatores et eorum substantiis insidiantes.
2. Oportet
quoque vos nostros subiectos, scientes, quantam vestri posuimus
providentiam, cum omni devotione publica sine imminutione
tributa persolvere, et neque administratorum egere necessitate,
sed ita devotos vosmet ipsos praebere, ut nobis ex ipsis
ostendatur operibus, quia et ipsi pro huiusmodi clementia
propriam nobis devotionem restituetis et merito habebitis omnem
a iudicibus occasione devotionis favorem et providentiam: illud
scientes, [ut] quia iudicibus imminet undique fiscalium
periculum, et manifestum, quia in proprio suo periculo
administrationes assumunt: et vos hoc agnoscentes ex omni modo
evitate indevotionem et nolite vestras voluntates ita praebere
inoboedientes, quatenus eorum egeatis vehementia, quam
necessarium est eos assumere propter inevitabilem fiscalium
exactionem; scientibus vobis nostris subiectis, quia militares
expensae et hostium insecutiones multa egent diligentia, et non
possunt citra pecunias haec agi, causa videlicet nullam
recipiente dilationem, neque nobis concedentibus despici
Romanorum terram diminutam: qui et Libyam omnem reparavimus et
Vandalos in servitutem redegimus et plurima adhuc et maiora
horum speramus a deo percipere et agere, pro quibus competens
est fiscalia tributa sine imminutione et devote et secundum
definita exigi tempora. Quapropter si vos quidem devote
occurretis iudicibus, illi vero facilem et praeparatam fiscalium
illationem in nos exhibuerint, et iudicum laudabimns studium et
vestram approbabimus voluntatem, et undique una quaedam erit
optima et consona praesidentium et quibus praesident congruentia.
CAPUT XI.
Magno itaque deo et salvatori nostro Iesu Christo omnes
similiter offerant hymnos pro hac lege, quae eis dabit et
patrias habitare caute et proprias facultates habere firmissime
et iudicum frui iustitia. Nam et nos propterea eam posuimus, ut
ex iustitia, quae in lege est, valeamus domino deo vovere nosmet
ipsos et nostrum commendare imperium, et non videamur despicere
homines oppressos, quos nobis tradidit deus, ut eis per omnia
parcamus eius sequentes benignitatem. Ideoque quantum ad nos
consecretur deo, eo quod nihil in mentem nostram veniens boni
pro tuitione subiectorum relinquimus. Volentes enim inhonesta
haec et servilia furta perimere et nostros subiectos quiete a
provincialibus iudicibus conservare, propterea festinavimus
gratis administrationes eis dare, ut nec ipsis liceat delinquere
et abripere subiectos: quorum causa omnem perferimus laborem,
dedignantes imitari eos qui ante nos imperaverunt, qui pecuniis
ordinabant administrationes, sibimet ipsis auferentes licentiam
administratoribus nocentibus increpandi iuste, et ipsi ea quae
percipiebant celando iusti putati, et proprios collatores
propter hoc abripere a malis iudicibus non valentes, unde nec
ipsis iudicibus increpare poterant agere caste, occasione
praedictae causae. Nos autem sufficientem imperio quaestum esse
putamus, ut collatores sola fiscalia conferant tributa, et nihil
aliud extrinsecus quaeratur, quod subiectis omnem commoveat
vitam.
CAPUT XII.
Quod autem primitus a nobis dictum
est, adhuc maiori opere et subtiliori complecti existimavimus
legislatione, quatenus nostra intentio omnibus fiat aperta.
Sancimus enim clarissimos subiectarum provinciarum
administratores, citra omne factos pecuniarum suffragium, et ab
his datorum iureiurandorum memores, habere et hanc a nobis
licentiam, ut nulla sit ulli apud eos penitus fori praescriptio
neque in his, quae committuntur ab aliquibus, violentiis neque
in criminibus et quae hinc oriuntur laesionibus, neque in
seditionibus publicis neque in publicorum tributorum
exactionibus, sed omnes similiter subiacere horum iurisdictioni,
non expectantium neque praecepta percipere a iudicibus quibus
subiecti sunt, neque nuntiare ad eos, sed contentos esse hac
nostra lege, per quam omnem eis potestatem praebemus: nemine
licentiam habente penitus in praedictis causis nec privilegio
uti quolibet neque ex hoc sibimet impetrare, ut delinquat
innoxie: Non enim qui omni abstinent acceptione iudices aliud
quiddam dei et legis nostroque praeponunt timori, sed ad illum
respicientes servabunt subiectis iustitiam, omnia secundum
nostras iudicantes et agentes leges.
1. Quia
enim milites et huiusmodi in provinciis constitutos eis
subicimus, neque in hoc egebunt praecepto cuiuspiam proprio aut
a nobis aut a nostris iudicibus, sed praesenti lege utentur et
hanc eis ostendent, ut auxilientur eis utentibus iudiciali
fiducia, scientes quia, nisi hoc egerint, et emolumentorum et
militiae sustinebunt casum et in corpus periculum patientur: ut
nobis nullo alio penitus opus sit iudice, et aut latronum
insecutores aut appellatos violentiarum inhibitores, magis autem
fures, aut violentos mittere, occasione quidem quasi rationabili
utentes, ipsos autem omniuin pessima facientes. Cum enim iudices
provinciarum uniuscuiusque maximorum iudicum compleant officium
et pro omni alio cingulo provinciis sufficiant et ad ea, quae ex
nostris legibus super eis decreta sunt, quis praesumat aut fori
praescriptione aut huiusmodi aliquo apud eos uti ?
CAPUT XIII.
Interdicimus autem et gloriosissimo magistro militum
Orientis et omnibus nostris iudicibus aut latronum insectatores
aut violentiarum inhibitores aut armatos aut aliquos tales in
provinciam destinare. Sciant enim, qui ad hoc institui post hanc
legem nostram praesumpserint, quoniam capti ab his nostris
iudicibus provinciarum et in vincula rediguntur et ad nos causa
renuntiata a nobis summum periculum sustinebunt: et qui
huiusmodi eis praecepta tradiderint, triginta librarum auri
sustinebunt poenam et maiorem insuper ac vehementiorem nostram
indignationem experientur. Oportet igitur iudices provinciarum,
tantam promeritos a nobis potestatem, sic causis uti, ut iuste
et legitime sint omnibus metuendi, scientes quia, si data a
nobis administratione male et indigne utantur a nobis concessa
sibi licentia, subiacebunt suppliciis quae primitus diximus, et
donec administrationes habent haec perferentes, et dum eas
deposuerint maiori adhuc experientur periculo. Non enim damus
eis licentiam ante quam legitimum quinquaginta dierum compleatur
tempus, a provinciis in quibus administraverunt discedere aut
per occasionem revocatoriae aut per occasionem fugae aut per
aliam quamlibet causam, scientibus, sicut praediximus, quia,
sive ad hanc veniant felicissimam civitatem sive in quamcumque
regionem, ad provinciam denuo revocati, cui praefuerunt, poenas
sustinebunt, quas prius diximus.
CAPUT XIV.
Iusiurandum vero dabunt hic quidem, quod superius diximus.
Si vero aliquibus in provinciis existentibus mittantur cinguli
codicilli, et coram deo amabili episcopo metropolitano et qui in
eis primates sunt iusiurandum subibunt, et ita cinguli
suscipient actiones: tua quippe celsitudine providente, sive in
hac maxima civitate perceperit aliquis administrationem sive in
provincia ei codicilli eius transmittantur a tua celsitudine, ut
ipse qui accepit cautionem faciat fisco de tributorum
inculpabili exactione, sicut ipse pure probaveris. Posita sit
autem lex haec a nobis in omnibus administrationibus a nobis
nominandis et ex praesenti tempore sine suffragio percipiendis.
Nam quae praecesserunt, pridem positis subiaceant legibus, nulla
poena horum quae in hac nostra lege determinata sunt imminente
hactenus administrationes habentibus, nisi tamen et ipsi post
insinuationem huius legis furari capiantur.
<Epilogus.> Haec igitur tua celsitudo universa cognoscens
in omnibus gentibus sub se constitutis fieri manifesta procuret,
sollemniter praeceptis utens apud omnes provinciarum praesides,
ut ipsi cognoscentes nostrum circa subiectos studium et quam
habemus circa ordinationem iudicum voluntatem, considerent,
quanta eis bona participantur, neque imperii medelae pro eorum
felicitate parcentes.
Dat. XII. k. Mai. CP. Belisario v. c. cons.
Edictum scriptum in omni terra deo amabilibus archiepiscopis et
sanctissimis patriarchis.
Traditae nobis a deo reipublicae curam habentes et in omni
iustitia vivere nostros subiectos studentes subiectam legem
conscripsimus, quam etiam tuae sanctitati, et per eam omnibus
qui tuae provinciae sunt, facere manifestam bene habere
putavimus. Tuae igitur sit reverentiae et ceterorum haec
custodire et, si quid transcendatur a iudicibus, ad nos referre,
ut nihil contemnatur horum quae sancte iusteque a nobis sancita
sunt. Si enim nos quidem nostrorum subiectorum miserati, quoniam
supra fiscalium functionum exactionem etiam maximas sustinent ex
furto iudicum violentias propter factas provinciarum venditiones,
haec auferre per subiectam studuimus legem, vos autem
neglegentes non referatis: a nobis quidem consecrata sit domino
deo, vos autem rationem reddetis apud eum pro aliorum iniustitia,
si quid non agnoscentibus nobis damnum apud vos hominibus
inferatur. Sed oportet praesentes vos provinciae et pro eis ac
reliquis decertantes manifestos nobis facere et rectos iudices
et transcendentes hanc nostram legem, quatenus utrumque
cognoscentes hos quidem puniamus, illis autem repensemus. Cumque
lex publice proposita fuerit et omnibus manifestata, tunc sumpta
intus recondatur in sanctissima ecclesia cum sacris vasis,
utpote et ipsa dicata deo et ad salutem ab eo factorum hominum
scripta. Facietis autem melius et illic habitantibus universis
hominibus utilius, si eam sculpentes aut tabulis aut lapidibus
in porticibus sanctissimae ecclesiae describatis, pronam
praebentes omnibus horum quae sancita sunt lectionem atque
possessionem.
CAPUT I.
Si vero pro iudicum puritate hanc habuimus providentiam,
palam est, quia multo magis defensoribus non permisimus nec
quicquam accipere neque dare. Dabunt enim <pro> concessis sibi
praeceptis in foro gloriosissimorum praefectorum, si quidem
maiores sint civitates, solidos quattuor, si vero minores,
solidos tres, et ultra haec nihil: accipient autem nihil ab ullo,
nisi aliquis ex fisco sollemnis eis quaestus, aut si nihil ex
fisco percipiunt, nihil ultra quam sacra nostra statutum est
constitutione percipiant. Alioquin si quid accipere capiantur
aut ipsi aut qui vocantur eorum chartularii aut alter quispiam,
qui circa eos sunt, illi quadruplum restituent quod acceperunt,
et hac sollicitudine repellentur, insuper exilio perpetuo
multabuntur et in corpore castigati reddent provinciam viris
bonis pro malis defendendam. Eritis autem et in hoc custodes vos,
et inhibentes quae praeter haec aguntur, et insinuantes, ut
neque lateat aliquid horum quae delinquuntur neque latendo sit
inpunitum, sed omnis aequitas atque iustitia nostris subiectis
floreat. Si vero etiam hactenus iudices non post insinuationem
huius legis omni abstinuerint furto, sciant et ipsi huius legis
poenae se esse subiectos.
Dat XIII k. Mai. CP. Belisario v.c. cons.
Scriptum est exemplar edicti Constantinopolitanis habens ita :
Quantam subiectorum posuimus providentiam, ostendit a nobis
nuper posita lex, quam ad gloriosissimos nostros praefectos
scripsimus. Sed competens est et vos ipsos scire nostram
prouidentiam, quam circa omnes homines habemus: et propterea
legem ipsam et in edicti proposuimus figura, ut vos et domino
deo ac saluatori nostro Iesu Christo iuste referatis hymnos et
nostro imperio, quia omnem pro vestra utilitate perferimus
laborem.
Notitia horum quae ab unaquaque subditarum administratione
debent praeberi causa consuetudinum quantitatis ab his qui
administrationes habent; nullo praesumente extra ea quae supra
scripta sunt nequaquam requirere aliquid amplius.
Ab spectabili comite Orientis <ita> :
in sacro cubiculo solidos LXIII
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum cum quattuor
scriniis sacri laterculi sol. L
eius adiutori sol. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
LXXX
A proconsule Asiae ita:
in sacro nostro cubiculo sol. num. LXIII
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum cum quattuor
scriniis sacri laterculi sol. num. XL
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. LXXX
Ab spectabili comite Phrygiae Pacatianae ita:
chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num. IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. L
Ab spectabili comite Galatiae primae ita:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. L
A vicario Longi Muri <ita> :
chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num. IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
Et quaecumque administrationes consulariae sunt:
A iudice Palaestinae ita:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
<A praeside Palaestinae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
A iudice Foenicae maritimae ita:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
A iudice Syriae secundae ita :
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
<A praeside Theodoriadis sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Osrhoënae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Ciliciae primae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
A iudice Cypri ita:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
A iudice Pamphyliae ita:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
A iudice < ... ita>:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
XXIIII
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. XL
<A praeside Bithyniae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Hellesponti sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Lydiae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Phrygiae salutaris sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Pisidiae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Lycaoniae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Nouae Iustinianae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
<A praeside Armeniae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
A iudice Armeniae maioris ita ut supra.
<A praeside Armeniae magnae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Cappadociae primae ita ut supra.
<A praeside Cappadociae primae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Cappadociae secundae ita ut supra.
<A praeside Cappadociae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Helenoponti ita ut supra.
<A praeside Helenoponti sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Europae ita ut supra.
<A praeside Europae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Thraciae ita ut supra.
<A praeside Thraciae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Rhodopae ita ut supra.
<A praeside Rhodopae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
<A praeside Haemomonti sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40>
A iudice Cariae ita ut supra.
<A praeside Cariae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Lyciae ita ut supra.
<A praeside Lyciae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
A iudice Augustanicae ita ut supra.
<A praeside Augustamnicae primae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 24
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 40>
Et quaecumque administrationes praesidales siue correctivae sunt:
A iudice Libyae superioris ita:
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num.
IX
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. num.
<XV
eius adiutori sol. num. III
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum sol.
num. > XXXVI
A iudice Aegypti primae ita ut supra.
<A praeside Aegypti primae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Aegypti secundae ita ut supra.
<A praeside Aegypti secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice <Augusta>nicae secundae ita ut supra.
<A praeside Augustamnicae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Palastinae tertiae ita ut supra.
<A praeside Palaestinae tertiae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Arabiae ita ut supra.
<A praeside Arabiae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Eufratesiae ita ut supra.
<A praeside Euphratensis sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Mesopotamiae ita ut supra.
<A praeside Mesopotamiae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Ciliciae secundae ita ut supra.
<A praeside Ciliciae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Armeniae primae ita ut supra.
<A praeside Armeniae primae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Galatiae secundae ita ut supra.
<A praeside Galatiae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Honoriadis ita ut supra.
<A praeside Honoriadis sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Insularum ita ut supra.
<A praeside Insularum sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Mysiae secundae ita ut supra.
<A praeside Moesiae secundae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
A iudice Scythiae ita ut supra.
<A praeside Scythiae sic:
spectabilibus chartulariis tribus sacri
cubiculi sol. 9
primicerio clarissimorum tribunorum
notariorum sol. 15
eius adiutori sol. 3
officio gloriosissimorum praefectorum pro
iussione sol. 36>
Pro uniuscuiusque civitatis defensore, si quidem sit
metropolites, pro metropoli apud gloriosissimorum praefectorum
praetoriorum dandis solidis num. IIII, si vero alterius
civitatis, solidis tribus, et ultra haec nihil. Neque enim
defensores vel dare iudicibus, nec alteri cuiquam, nec accipere
volumus, nisi quaedam sint eis ab fisco praestandae
consuetudines: scientibus eis quia, si nuntietur nostrae
potestati de aliquo eorum, quia praevaricatur quae a nobis
sancita sunt, et quod acciperint quadruplum reddem, et officio
soluto exilium habitabunt continuum, cum etiam prouinciarum
iudices, si hoc neglexerint et defensores sinant rapere, non
modicam et ipsi poenam sustinebunt.
Dat. XIII. kal. Mai. CP. Belisario v.c. cons.
Scriptum est exemplar huiusmodi Dominico gloriosissimo praefecto
apud Illyricum praetoriorum, sed ita quidem adiectionibus :
Iusiurandum subeant secundum proprium de hoc factum
indiculum sacramenti, cuius exemplar etiam directum est tuae
celsitudini. Qui vero administrationes suscipiunt, a tua
celsitudine directos hinc eis a nobis codicillos suscipiant
praesente deo amabili civitatis in qua degunt episcopo et aliis
qui in civitate sunt in iudicio tuae celsitudinis congregatis et
officio omni tuo: coram quibus et codicillos accipiant et iurent
praedictum iusiurandum. Et maxime hoc praecipimus coram
curialibus agi, quos competens est magna frui et a tua
celsitudine et eis, qui eundem cingulum optinuerint, providentia
et studio: ut et nihil ab eis tu lucreris omnino neque permittas
eos ab ullo laedi; eos enim, qui hanc nituntur iniquitatem,
quatenus et felicissimo nostro auertant exercitu et reliquas
curiales adimpleant functiones, quia non oportet talia temptari
solacia, ut possit ad tantam referri tarditatem. Nihil enim
nobis commendat tuam celsitudinem, quomodo circa curiales
uniuscuiusque civitatis providentia, quam praeberi volumus istis
et a tua celsitudine <et> a cinguli semper successoribus.
Quapropter dum codicillos dederis administrationes accipientibus
a te ut praesente, hoc eis tuam denuntiare volumus sedem, ut
curialibus omnem ferant favorem, nihil penitus ab eis
accipientes: prohibeant autem et ab aliis eis afferri damna, et
agnoscant per te quia, si praeter haec aliquid egerint, poenis
subiacebunt gravissimis. Sicut enim curialibus parcere te
volumus, ita et defensorum castigare et retinere avaritiam
sancimus, et ab eis praesumere accipere a nostris subiectis nisi
secundum quod eis ministrat publica res, aut si non est aliquod
eis publicum solacium, quantum inculpabilis antiquitas definivit:
ut ab spontaneis ipsis magis quam ab invitis accipiant, et hoc
parum et quantum eis ad mediocrem sufficit vitae gubernationem.
Sciant enim quia, si citra haec aliquid acceperint, non solum
quadrupli subiacebunt poenae, sed etiam exilium habitabunt
continuum, prius eis plagis corporeis infligendis.
Iusiurandum quod praestatur ab his qui administrationes
accipiant. <Coll.II tit.3>
Iuro ego per deum omnipotentem et filium eius unigenitum
domiuum nostrum Iesum Christum et spiritum sanctum et sanctam
gloriosam dei genitricem et semper virginem Mariam et quattuor
evangelia, quae in manibus meis teneo, et sanctos archangelos
Michael et Gabriel, puram conscientiam germanumtque servitium me
servaturum sacratissimis nostris dominis Iustiniano et Theodorae
coniugi eius occasione traditae mihi ab eorum pietate
administrationis; et omnem laborem ac sudorem cum favore sine
dolo et sine arte quacumque suscipio in commissa mihi ab eis
administratione de eorum imperio atque republica. Et
communicator sum sanctae dei catholicae et apostolicae
ecclesiae, et nullo modo vel tempore adversabor ei, nec alium
quemcumque permitto, quantum possibilitatem habeo. Iuro quoque
idem iusiuraudum, quia nulli penitus neque dedi neque dabo
occasione dati mihi cinguli neque occasione patrocinii, neque
promisi neque professus sum de provincia mittere neque mittam,
neque occasione dominici suffragii, neque gloriosissimis
praefectis neque aliis famosissimis viris administrationes
habentibus neque qui circa eos sunt nec alii omnium ulli: sed
sicut sine suffragio percepi cingulum, sic etiam pure me exhibeo
circa subiectos piissimorum nostrorum dominorum, contentus his
quae statutae sunt mihi de fisco annonis. Et primum omne habebo
studium ut fiscalia vigilanter inspiciam, et indevotos quidem et
indigentes necessitate cum omni exigam vehementia, nequaquam
subinclinatus neque ob hoc ipsum lucrum omnino considerans aut
per gratiam vel odium exigens aliquem citra quam competit, aut
concedo alicui; devotos autem paterne tractabo, et subiectos
piissimorum nostrorum dominorum illaesos undique, quantum
possibilitatem habeo, custodibo. Et aequus in causis utrique
parti et in publicis disciplinis ero, nullique parti citra quam
iustum est praestabo, sed exequar universa delicta, et omnem
aequitatem servabo, secundum quod visum fuerit mihi iustum: et
eos quidem, qui innoxii sunt, undique innoxios illaesosque
conservabo, noxiis autem impono supplicium secundum legem; et
omnem iustitiam, sicut dictum est, in publicis privatisque
contractibus eis servabo, et si comperero fiscum iniustitiam
pati. Non ego solum haec ago, sed etiam semper mihi adsidentem
talem studebo adsumere et circa me omnes, ut non ego quidem
purus sim, qui vero circa me sunt, furentur et delinquant; si
quis autem inveniatur circa me talis, et quod fit ab eo me
sanare, et eum expello. Si vero non haec omnia ita servavero,
recipiam hic et in futuro saeculo in terribili iudicio magni dei
domini et salvatoris nostri Iesu Christi et habeam partem cum
luda et lepram Giezi et tremorem Cain, iusuper et poenis, quae
lege eorum pietatis continentur, ero subiectus.
Scriptum exemplar huius Dominico gloriosissimo praefecto
per lllyricum.