1. CVM AB OMNI ab omni specie mali: nisi ubi quis redimit ius suum, i. q.iii. Quesitum,⁽¹⁾ supra de simon. Dilectus, lib. ii.⁽²⁾ semper tamen presumitur esse malus, i. q.i. Nullus,⁽³⁾ nisi manifeste probetur contrarium; uidetur enim iudicem corrumpere, licet sit arg. contra, xiiii. q.v. Non sane.⁽⁴⁾ jo. debitores: Et quilibet prelatus tenetur reddere rationem omni poscenti, xxxvi. di. § Ecce.⁽⁵⁾ laur. super decima litis: Videtur ergo quod iudices non possint licite recipere sportulas, quod est contra id iii. q.iii. Offeratur.⁽⁶⁾ Set illud potest intelligi de sportulis que dantur executoribus, ut in authen. coll. viii. de litig. § Ad excludendas.⁽⁷⁾ Nullo autem iure reperitur cautum de decima parte litis prestanda. Set hoc inuenio quod delegatus a principe duos aureos habebit in principio cause, et duos in fine ab utraque parte, et hoc cum causa excedit c. aureos; alias nichil habebit, set de fisco habebit duas libras auri, ut in authen. de iudic. § Ne autem, coll. vi.⁽⁸⁾ Sumptus autem licite possunt petere delegati ut hic, et xii. q.ii. Caritatem⁽⁹⁾ et iiii. q.iii. § Venturis,⁽¹⁰⁾ quia nemo cogitur suis stipendiis militare, ut supra de simon. Cum sit Romana.⁽¹¹⁾ Munera enim prohibentur recipere, non sumptus, ut i. q.i. Iudices.⁽¹²⁾ Vnde licite sumunt esculentum et poculentum, ff. de offic. presid. Plebiscito,⁽¹³⁾ et exenia modica possunt sumere, ff. de offic. procon. l. Solent.⁽¹⁴⁾

Verumtamen tales sumptus sument, unde litigatoribus grauia dampna non infligant, xi. q.iii. Illud,⁽¹⁵⁾ nam et ordinarius non sumit sportulas a pauperibus, ut in authen. de mand. princip. Sit tibi.⁽¹⁶⁾ Vbi autem de crimine agitur in modum denunciationis, tunc denuncians non grauatur sumptibus, ut C. de monop. l. una.⁽¹⁷⁾ Vtraque autem pars prouidebit sumptus iudicibus, ut xiiii. q.v. Non sane⁽¹⁸⁾ et in authen. de iudicibus § Ne autem,⁽¹⁹⁾ licet testibus dentur sumptus tantum ab eo qui eos inducit, ut iiii. q.iii. § Venturis.⁽²⁰⁾Ordinarius autem non debet sumptus petere cum ei certa stipendia sint constituta, ut xxiii. q.i. Militare,⁽²¹⁾ nam illa debet expendere cum proficiscitur que domi expenderet, ut in authen. de mand. princip. § Illud tamen.⁽²²⁾ Exenia tamen possunt recipere, dum tamen illa per annum c. aureos non excedant, ut ff. ad leg. Iul. rep. Eadem, in fine.⁽²³⁾ Episcopi autem licite petunt sumptus in consecrationibus et in uisitationibus, ut supra de simon. Cum sit, lib. i.⁽²⁴⁾ supra de prescript. Cum ex officii.⁽²⁵⁾ jo. detinere: Vnde in triplum potest id quod datum est ab eis repeti, ut C. de pena iud. qui male iud. authen. Nouo.⁽²⁶⁾ jo. compendium iuris occasionem: Iuris enim occasio non est trahenda ad iniquum compendium, arg. x. q.iii. Illud.⁽²⁷⁾ C. de usucap. pro empt. l.ult.⁽²⁸⁾ jo. uigorem iudiciarium: Non ideo prohibet expensas recipi; testis enim gratis testificatur, tamen expensas recipit, iiii. q.iii. Venturis.⁽²⁹⁾ Nec hic prohibetur nisi certa pars litis, sicut hoc prohibetur procuratori, ff. de pact. l. Sumptus,⁽³⁰⁾ et prohibetur fideiussori qui fide iubet iudicatum solui, ff. mandati Si remunerandi § Marius.⁽³¹⁾ jo. exigatur nomine assessorum: Etsi id exigi debeat nomine assessoris, non tamen certa pars litis. uinc. iustum iudicium: supra xi. q.iii. Non licet.⁽³²⁾ secularibus legibus reprobentur: Ita quod non sit opus appellare, supra ii. q.vi. Venales.⁽³³⁾ Si autem fuerit sententia arbitri, tenet quidem, set agens ex ea repellitur doli exceptione, C. de arbit. l.iii.⁽³⁴⁾ laur.

2. DEVS QVI moderna tempora conformare: Et qualiter subdit, infra eodem c. uersu, `Attendens', et hoc est pars illius c. infra de diuort. c.ult.⁽³⁵⁾ laur. esse dictum: a domino dante formam baptismi; set numquid est alia forma? supra de bapt. pub. c.ii. lib. ii.⁽³⁶⁾ Respon. Hec forma seruanda est circa illos de quibus certum est eos non esse baptizatos, illa circa alios. Vnde non inconveniens est Alexandrum circa illos aliam formam inuenisse. uinc. facit utraque: scilicet deum et hominem, uel militantem et triumphantem ecclesiam, uel gentem Iudeam et gentilem, unum populum. jo. de quibus legitur: xii. q.i. c.ii. uinc. professi: Arg. quod sicut in iuramento quolibet pape potestas excepta intelligitur, ut supra de rescript. Constitutus, lib. eodem,⁽³⁷⁾ ita in professione, arg. supra de regul. et transeunt. Quia, lib. ii.⁽³⁸⁾ secus tamen in hiis que sunt de substantia ordinis, ut infra de statu monach. Cum ad monasterium, in fine.⁽³⁹⁾ Cum autem isti sint diuersarum professionum, simul non possent esse in ecclesia, ut xvi. q.vii. In nona,⁽⁴⁰⁾ quia quilibet debet se conformare moribus illorum inter quos uiuit, ut xli. di. Quisquis;⁽⁴¹⁾ nam ex diuersitate habitus scandalum generatur, ut xxxiii. q.v. Quod deo.⁽⁴²⁾ Conformabunt autem isti se in superiori habitu, set interius ferent uestes monachales; unde est hic arg. pro opinione Huguccionis quod canonicus regularis posset fieri canonicus in seculari ecclesia, et lxxiiii. di. Quorumdam⁽⁴³⁾ et lviii. di. c.ii. sicut episcopus potest esse in seculari ecclesia, ut xviii. q.i. c.i. jo.

3. TVE DISCRETIONES deprehensi: et conuicti; sola enim deprehensio non sufficit, ut supra de iud. Cum non ab homine, lib. ii.⁽⁴⁴⁾ Vel intellige `deprehensi', ita quod factum sit nothorium ex facti euidentia. Tales enim sine iudicio dampnantur, ut C. de defen. ciu. Defensores, lex vii. est.⁽⁴⁵⁾jo.

4. CVM DECOREM mostra laruarum: Prohibitum est etiam causa ludibrii uti habitu monachali uel alio religioso, et grauiter punitur qui hoc facit, in authen. de sanct. episcop. § ult.⁽⁴⁶⁾

arg. C. de episcop. aud. Mime.⁽⁴⁷⁾ Non tamen inhibetur hic representare Presepe, Herodem, et Magos, et qualiter Rachel ploret filios suos, et alia que tangunt festa illa, cum talia potius ad compunctionem quam ad uoluptatem uel lasciuiam homines imutentur, sicut et in Pasca sepulcrum, et alia representantur ad deuotionem excitandam, et quod hec representari possint est arg. de con. di.ii. Semel⁽⁴⁸⁾ et di.iiii. Queris,⁽⁴⁹⁾ immo quodlibet festum est signum et representatio preteritarum rerum, lxxv. di. Quod die.⁽⁵⁰⁾ laur. per gesticulationum surarum debacchationes obscenas: Videtur quod hoc ipso sint infames, ff. de hiis qui not. infam. l.ii. § Ait Pretor.⁽⁵¹⁾ jo. dimissis: dignitatibus. conferri non sinatis: Non obstat supra de filiis presbit. Ad hec, lib. ii.⁽⁵²⁾ Ibi enim agitur de hiis qui legitime sunt nati, qui in eadem ecclesia set non idem beneficium quod habuit pater eorum habere possunt, supra de filiis presbit. Ex transmissa, lib. i.⁽⁵³⁾ uinc.

1. TVA NOS testimonio bonorum uirorum: simpliciter dato sine iuramento. laur. inter quos uiuere: et ideo magis presumitur quod uitam illorum agnouerint, xxiii. q.i. Paratus.⁽⁵⁴⁾ laur. notorium: Ecce pars diffinitionis huius uerbi nothorium; quod crimen dicatur nothorium plene notatum est ii. q.i. Manifesta.⁽⁵⁵⁾ jo. nulla possit tergiversatione: Cum si etiam celare uellet, negatio nulla esset, C. de penis, Qui sententiam.⁽⁵⁶⁾ ff. de tributo, Illud § penult.⁽⁵⁷⁾ uinc. non ex euidentia: Si constet aliquem habere suspectam mulierem secum in domo, eo ipso probata est fornicatio, supra eodem titulo, Vt nullus.⁽⁵⁸⁾ Ergo si publice eam detinet, eo ipso conuictus est, sicut et legitur de illo qui cum quadam uagos incessus habebat per inuia, ut supra de spon. Tertio, lib. ii.⁽⁵⁹⁾ Alias illud opus uix nothorium esse posset rei euidentia cum semper latebras querat. laur. set ex fama: supra de testi. Tam litteris,⁽⁶⁰⁾ quia publice dicitur. testimoniis: ff. de testi. l.iii. § Diuus.⁽⁶¹⁾ supra iiii. q.iii. § Item in criminali lege.⁽⁶²⁾ Item alia ualent tamen testimonia infama alicuius, arg. de con. di.i. Iubemus⁽⁶³⁾ et xxiiii. di. c.i. et ii. q.vii. Cum pastoris⁽⁶⁴⁾ et supra de elect. Innotuit, lib. eodem.⁽⁶⁵⁾ laur. scandalum generetur: Vnde patet quod propter solam suspicionem uel infamiam non est indicenda purgatio, nisi amplius sine scandalo non possit tollerari, ut ii. q.v. Presbiter⁽⁶⁶⁾ et iii..ii. Audiuimus⁽⁶⁷⁾ et ii. q.i. Nomen⁽⁶⁸⁾ et infra de accusat. Qualiter.⁽⁶⁹⁾ jo. animadversione punire: nisi super hoc duxerit appellandum, supra de purgat. canon. Ideo inter alios, lib. i.⁽⁷⁰⁾ laur.

2. A NOBIS de illis personis: ut matrem, sororem, amitam, et etiam alias personas que carent suspicione, ut xxxii. di. Interdixit.⁽⁷¹⁾ Item usque ad secundum gradum possunt habere secum consanguineas suas in linea transuersali, ut lxxxi. di. Cum in omnibus;⁽⁷²⁾ in descendentibus usque ad quintum, et tales possunt habere etiam si iuuenes sunt; ultra uero non possunt, nisi cum distinctione an sint suspecte uel non, nec obstat supra eodem, c.i. lib. i.⁽⁷³⁾ quia illud intelligas de suspectis, ut xxxiiii. di. Quorumdam,⁽⁷⁴⁾ et est simile C. de episcop. et cler. Eum qui.⁽⁷⁵⁾ jo.

1. DIVERSIS FALLACIIS duobus dominis: Deficit ambobus qui uult seruire duobus, xxvi. di. Acutius.⁽⁷⁶⁾ cithara: Instrumentum est commune apud quosdam. Et per illud intelliguntur hic uarie mundi occupationes. jo. psalterio: idest cum psalmis; uel instrumento illo quo pauci utuntur in respectu cithare, et emittit sonum subtilem, cithara uero grossum. uinc. diuisus in duo: Pluribus intentus minor est ad singula sensus, supra eodem titulo, Vniuersalis, lib. i.⁽⁷⁷⁾ uinc. soleat deperire: supra xxviii. di. De Syracusane,⁽⁷⁸⁾ supra eodem titulo, c.ult. et penult. contra, lib. i.⁽⁷⁹⁾ supra xxxii. di. Si qui uero contra.⁽⁸⁰⁾ Solutio: Illa de indulgentia, hoc de iure mero. uinc. infra de conces. preb. non uac. Cum pro questione.⁽⁸¹⁾ laur. non per te: Nota quod contra electionem minus legitimam non potest elector uenire, et infra de conces. prebend. non uac. Cum pro questione⁽⁸²⁾ et supra de filiis presbit. Veniens⁽⁸³⁾ et xii. q.ii. Monemus,⁽⁸⁴⁾

ff. de adopt. Post mortem,⁽⁸⁵⁾ ff. de seruit. rus. pred. Per fundum.⁽⁸⁶⁾ Arg. contra supra de elect. Nosti, lib. i.⁽⁸⁷⁾ supra de prebend. Cum non ignores, lib. ii.⁽⁸⁸⁾ supra de rebus eccles. alien. Si quis presbiterorum,⁽⁸⁹⁾ l. di. Penitentes,⁽⁹⁰⁾ xxxv. q.ix. Quod quis,⁽⁹¹⁾ C. de agricol. Quemadmodum, lib. xi.⁽⁹²⁾ Solutio: Vbi agitur de reuocatione rei alienate, ibi idem qui alienauit potest repetere. Hoc ideo quia quilibet in alienatione rei ecclesiastice admittitur, ut xii. q.ii. Non liceat,⁽⁹³⁾ et in hoc consistit fauor ecclesie et odium illius qui detinet rem ecclesie; nec obstat illud capitulum Monemus,⁽⁹⁴⁾ nam illud loquitur cum prelatus deponitur; ubi uero agitur ad repetitionem beneficii secus est. Hoc ideo ne detur uia uolentibus reuocare libertates suas, ut xvi. q.ii. Visis⁽⁹⁵⁾ et C. de donat. Si quis argentum § ult.⁽⁹⁶⁾ et quia hic tantum est fauor et non odium. jo. per superiorem decernimus spoliandos: Pone ergo eos per superiorem spoliatos, numquid poterit iste eadem beneficia conferre, an superior? Et credo istum conferre non posse, nam officium et beneficium semper eiusdem censure sunt, lxxxi. di. Si quis sacerdotum.⁽⁹⁷⁾ Set quid iuris sit circa ordinem illicite collatum habes supra xxxvi. di. c.ii. laur.

2. CVM OLIM in minoribus ordinibus: supra di. xxxii. Si quis eorum.⁽⁹⁸⁾ orientalis ecclesia uotum continentie non admisit: Arg. quod occidentales clerici uoto tenentur ad continentiam, quod quidam tamen negant dicentes quod tantum ex ecclesie constitutione, arg. lxxxiiii. di. Cum in preterito.⁽⁹⁹⁾ Vnde dicunt quod papa potest dispensare, etiam si concederetur quod contra uotum dispensare non posset. Ego intelligo quod ubi clericus in ordinum promotione exprimit uotum, tenetur ad illud, et si papa dispensaret hic, contra uotum dispensaret; si uero ibi non exprimit, si promouendus est iurisperitus eodem modo. Si uero est iurisinscius, tenetur ad uotum, et si papa dispensat cum tali, non intelligitur contra uotum dispensare, set contra constitutionem. uinc. consuetudo repugnet: Sic ergo consuetudo facit ineligibilem eum qui alias est eligibilis et econuerso. Nam in hac re potissime consuetudo est seruanda, ff. de decur. Non tantum,⁽¹⁰⁰⁾ xxiiii. q.i. Pudenda,⁽¹⁰¹⁾ supra de causa pos. Cum ecclesia,⁽¹⁰²⁾ supra de elect. Cum inter.⁽¹⁰³⁾ Nam in carnali matrimonio attenditur consuetudo, ut xxxii. di. Placuit,⁽¹⁰⁴⁾ supra de cogn. spirit. c.ii.⁽¹⁰⁵⁾ Arg. contra supra de consue. Cum uenerabilis.⁽¹⁰⁶⁾ jo.
 

4. DE CLERICIS NON RESIDENTIBVS IN ECCLESIA VEL PREBENDA
 

1. QVALITER Qualiter archiepiscopus: De isto archiepiscopo loquitur decretalis ut credo supra de renun. Ad supplicationem, lib. eodem.⁽¹⁰⁷⁾ ultra quadriennium: Cum nec etiam ultra annum abesse debeat, nisi imperialis eum detineat iussio, in authen. quomodo oport. episc. § Illud, coll. i.⁽¹⁰⁸⁾ et in authen. de sanct. episc. § Interdicimus, coll. viiii.⁽¹⁰⁹⁾ Tamen semper censeo clericum qui non renunciauit, licet uagetur, non habere ecclesiam pro derelicto, nisi contrahat contrariam negotiationem, ut si fiat miles uel contrahat matrimonium, ut lxxxiiii. di. Quisquis,⁽¹¹⁰⁾ supra de cleric. coniug. Vniuersalis, lib. i.⁽¹¹¹⁾ uel nisi ammonitus nolit redire, vii. q.i. Peruenit,⁽¹¹²⁾ uel nisi requisitus non reperitur, arg. supra qui filii sint legit. Causam, lib. i.⁽¹¹³⁾ exspectatus: idest ad reditum inuitatus. jo. iam redierit: Sufficit ergo si rediit tempore receptionis litterarum, licet non redierit tempore impetrationis, quod est notabile quod tempus receptionis consideretur, arg. supra de foro compet. Licet, lib. eodem,⁽¹¹⁴⁾ supra de appell. Super, lib. i.⁽¹¹⁵⁾ et optime extra. de conces. preben. Dilectus, lib. iiii.⁽¹¹⁶⁾ Arg. contra supra de rescript. Eam, lib. ii.⁽¹¹⁷⁾ jo.

2. INTER QVATVOR sine iusta et necessaria causa: supra eodem titulo, Fraternitati, lib. ii.⁽¹¹⁸⁾ deserunt: Huiusmodi autem clerici qui ita fugitiui sunt desertores appellantur in canone, xxi. q.ii. Placuit,⁽¹¹⁹⁾ et capi possunt ab hiis quorum consortium declinare nituntur, arg. xviii. q.ii. Abbates,⁽¹²⁰⁾C. ubi de curiali uel cohort. l.i.⁽¹²¹⁾ jo. postquam congruo tempore: trium septimanarum uel duorum mensium, arg. vii. q.i. Si quis in clero et Presentium.⁽¹²²⁾ Hoc de clericis; episcopo autem dantur vi. menses uel annus, infra c. sequenti et di. xi. laur. fuerint exspectati: Supple `et admoniti ut redeant'. jo.

3. EX TVE edictum facias publicari: Sufficit edicta proponi in publico etsi ad citatum non perueniant, supra qui filii sint leg. Causam.⁽¹²³⁾ Arg. C. quomodo et quando iud. Ab eo.⁽¹²⁴⁾ Non obstat ff. que sentent. sine appell. res. l.i. § Item cum ex edicto,⁽¹²⁵⁾ quia ibi non fuit solempniter propositum edictum. jo. ultra sex menses: Et sic non tenet id quod dicitur de iiii. annis, supra eodem, c.i.⁽¹²⁶⁾ nec illud supra eodem c.ii. lib. i.⁽¹²⁷⁾ nec illud de anno, in authen. quomodo oport. episc. § Illud,⁽¹²⁸⁾ nec illud de duobus mensibus uel tribus septimanis, vii. q.i. Presentium et Si quis in clero,⁽¹²⁹⁾ supra de postul. Ad hec.⁽¹³⁰⁾ jo. scilicet ut ipsos: episcopos uagabondos. laur. a spiritualium administratione amoueat: Ex hoc speciali mandato, alias legatus iure legationis non potest episcopos deponere, ut supra de offic. del. c.ii.⁽¹³¹⁾ uel ab administratione ammouere. laur. agi possit: Set numquid ut remoueantur illi subrogati? Non credo, set ut post tantam contumaciam in ordinibus tollerentur. Est tamen arg. hic superficiale ad questionem illam dominicalem: Deposito quodam episcopo in curia Romana, capitulum elegit alium. Postea papa restituit depositum. Queritur an ei substitutus cedere debeat? Et est hic arg. quod sic et supra de elect. Innotuit, in fine, lib. eodem.⁽¹³²⁾ Arg. contra vii. q.i. Eos.⁽¹³³⁾ Item est hic arg. quod ille qui deposuit non potest restituere, et de pen. di. vi. Placuit, in fine,⁽¹³⁴⁾ ff. de quest. l.i. in fine et l. Diuus.⁽¹³⁵⁾ Arg. contra xi. q.iii. Episcopus,⁽¹³⁶⁾ xlvi. di. Clericus.⁽¹³⁷⁾ jo.

4. TVE FRATERNITATIS ad uillas transferant: In regiis ciuitatibus non in prauis, iura docenda sunt, ut in proemio Digestorum;⁽¹³⁸⁾ arg. contra xii. q.ii. Gloria episcopi,⁽¹³⁹⁾ff. de offic. pres. Set licet.⁽¹⁴⁰⁾jo. minus competens studiorum exercitium: Licet indeterminate dixerit studium tamen intelligendum est de meliori studio, arg. supra de iureiur. Quanto, lib. eodem.⁽¹⁴¹⁾ Arg. contra supra de elect. Cum nobis,⁽¹⁴²⁾infra de censibus, Ex parte,⁽¹⁴³⁾ff. de regul. uris, Semper.⁽¹⁴⁴⁾ Item arg. quod idem est esse nullum quod minus bonum, supra de translat. Inter,⁽¹⁴⁵⁾ sic ff. de auct. tut. l.iii.⁽¹⁴⁶⁾ jo. patrocinium impertiri: supra de dolo et contum c.ii. lib. i.⁽¹⁴⁷⁾ ff. de arbit. Ita demum.⁽¹⁴⁸⁾ uinc.
 

5. DE PREBENDIS ET DIGNITATIBVS CLERICORVM
 

1. CVM SECVNDVM APOSTOLVM repelli no debeat: supra xii. q.ii. Caritatem et c. Quicumque.⁽¹⁴⁹⁾ jo. cuius obsequio: Non sibi set domino grauis est que seruit egestas, arg. xciii. di. Diaconi.⁽¹⁵⁰⁾ laur. nominis ratio: supra xxi. di. Cleros,⁽¹⁵¹⁾ supra xvi. q.i. Si cupis,⁽¹⁵²⁾ instit. de donat. § Est et aliud.⁽¹⁵³⁾ uinc. a cleros: supra xii. q.i. Cui portio.⁽¹⁵⁴⁾ assumuntur: ut hii qui ordinantur sine beneficio. t. assequuntur: ut hii qui ad beneficium recipiuntur. t. et inanes: supra lxx. di. Neminem.⁽¹⁵⁵⁾uel successores eorum: Set quare conuenitur hic successor ex delicto defuncti, cum regulariter crimina morte extinguantur, ut xxiii. di. Quorumdam?⁽¹⁵⁶⁾ Et successor non conuenitur ex delicto defuncti, ut C. ne ex delicto defuncto, l.i.⁽¹⁵⁷⁾ Respon. Ideo ne in obprobrium cleri cogatur mendicare, xciii. di. Diaconi.⁽¹⁵⁸⁾ Vel dic quod non tam successor quam ecclesia punitur, quia non restitit episcopo in promotione tali, nam sine consilio ecclesie non facit ordines, ut xxiiii. di. c.ult.⁽¹⁵⁹⁾ unde puniuntur si ei delinquenti non restiterunt, ut ii. q.vii. Quapropter.⁽¹⁶⁰⁾Et hec intelligas quando ipse episcopus examinauit; si autem alii examinauerunt, ipsi tenebuntur, ut liiii. di. Si seruus,⁽¹⁶¹⁾ xxiii. di. Quando.⁽¹⁶²⁾ Et hoc innuit illud quod dicit `nullo presentante'; in hac autem provisione dignitas promoti consideranda est, ut xli. di. Non cogantur,⁽¹⁶³⁾ ff. iud. Set et,⁽¹⁶⁴⁾ ff. de usufruct. Set et si quid § i.⁽¹⁶⁵⁾ Item considerande sunt facultates ipsius dantis, ff. de admin. tut. Cum plures § Cum tutor,⁽¹⁶⁶⁾ ff. de relig. Si quis sepulcrum § Sumptus,⁽¹⁶⁷⁾ ff. de donat. Filius familias.⁽¹⁶⁸⁾ jo. super quantitate beneficii proponere: Vt supra de rescript. Cum adeo, lib. eodem.⁽¹⁶⁹⁾ Si autem ipsi ordinatori scriberetur ut conferret beneficium, ipse non posset aliquid obicere tali, nisi hoc in litteris pape specialiter permittatur, quia quos idoneos reputauit ad ordines et debet reputare idoneos ad beneficium, ut in extra. de etate et quali. Accepimus, lib. iiii.⁽¹⁷⁰⁾ set successor eius potest. Et ita semel probatus, iterum probatur. Sicut medicus semel probatus, iterum probatur, ut ff. de mun. et honor. Vt gradatim,⁽¹⁷¹⁾ et uirgo semel probata, iterum probatur, ut xxvii. q.i. Nec aliqua,⁽¹⁷²⁾ et clericus, ut ii. q.v. Habet et c. Mennam.⁽¹⁷³⁾ Set hoc totum est gratia, alias ex facto eiusdem hominis non est sepius querendum, ut ff. naute cau. Licet.⁽¹⁷⁴⁾ Set nonne presumi debet pro ordinato, ut supra de probat. c.i.?⁽¹⁷⁵⁾ Sic, nisi probetur contrarium. Item qualiter cognoscitur de eius idoneitate, cum sententia episcopi qua eum pronunciauit idoneum transiit in rem iudicata, cum ab ea non sit appellatum, ut supra de elect. Cum dilectus, in fine, lib. eodem?⁽¹⁷⁶⁾Respond. Quod est gratia ut dixi, uel dic quod tantum agi potest de noua emergenti causa, ut supra de etate et qualit. c.i. lib. i.⁽¹⁷⁷⁾ jo. efficaciter exaudiri: supra de rescript. Si quando, lib. i.⁽¹⁷⁸⁾ uinc.

2. CVM VNIVERSORVM non decipientibus iura subueniant: simile supra de rescript. Super litteris, lib. eodem,⁽¹⁷⁹⁾ ff. ad Vell. l.ii.⁽¹⁸⁰⁾ Nec enim stultis solet succurri, set errantibus, ut ff. de iur. et fact. ignor. l.ult. § Si quis.⁽¹⁸¹⁾ jo. beneficia permutare: [infra de rerum permut. c.uno,⁽¹⁸²⁾ supra de rerum permut. c.i. lib. ii.⁽¹⁸³⁾ jo.] simplicitati: Arg. quod simplicitas iuris quandoque excusat, ut de con. di.iii. c.iii. viii. di. Consuetudo.⁽¹⁸⁴⁾ jo. uenia tribuatur: Bene dicit `uenia', nam de iure debuit utraque priuari, ut infra de rerum permut. c.uno.⁽¹⁸⁵⁾ Videtur tamen quod iste G. de iure possit prebendam suam repetere quia contractus iste non tenuit; fuit enim contra Turonense concilium, ut supra de rerum permut. Quesitum, lib. ii.⁽¹⁸⁶⁾ ergo potest contrauenire, ut supra de elect. Nosti, lib. i.⁽¹⁸⁷⁾ C. de agric. Quemadmodum.⁽¹⁸⁸⁾ Item res non fuit secuta, propter quam fuit facta permutatio, ergo competit repetitio, ut C. de rerum permut. Rebus;⁽¹⁸⁹⁾ quod non credo, ut supra de renun. Nisi.⁽¹⁹⁰⁾ jo.

3. INTER CETERA Inter cetera: Casus. V. et H. permutationem suarum prebendarum affectantes eas in manu pape renunciauerunt, cumque decano Remensi mandaretur ut prebenda V. inuestiret H., episcopus loci eam magistro P. concessit, unde orta lite inter magistrum P. et H. Dominus papa utriusque renunciationem retractauit, et, ne magister P. sua esset spe fraudatus, mandat papa ut donec prouideatur ei in prebenda, numquam ibi alius recipiatur. jo. dedimus in mandatis: Ex quo V. resignauit prebendam sub tali modo ut daretur H., et non fuit ei data, set magistro P. Non uidetur renunciasse, nec uidetur eam perdidisse, sicut nec amittit possessionem qui eam sub modo alii tradidit, nisi modus existat. Videtur enim eam sub condicione tradidisse, ut supra de restit. spol. Olim⁽¹⁹¹⁾ et ff. de acqui. pos. Qui absenti § Si quis et l. Si me in uacuam.⁽¹⁹²⁾ Set quid dices si papa mandat alicui dari prebendam aliquam, et canonici eam conferant alteri, numquid ualet collatio? Videtur quod sic, infra de hiis que fiunt a maiori parte cap. Ex ore⁽¹⁹³⁾ et infra de conces. preben. non uac. Cum nostris,⁽¹⁹⁴⁾ et expresse dicitur extra. de conces. preben. et eccles. non uac. Dilectus, lib. iiii.⁽¹⁹⁵⁾ quia nec sententia iudicis ad hoc sufficeret, ut ff. de pign. act. Non est mirum,⁽¹⁹⁶⁾ supra de re iud. Cum aliquibus, in fine;⁽¹⁹⁷⁾ item nec pactum, C. de condic. ob causam, Ea lege;⁽¹⁹⁸⁾ nec obstat mandatum precedens, ut supra de in integ. rest. c.i. in fine.⁽¹⁹⁹⁾ Item quia licet persone sint obligate, non tamen res siue prebenda de qua mamdatum est receptum, ut ff. de poll. l.ii.⁽²⁰⁰⁾ ff. de contrahend. empt. l.ult. in fine.⁽²⁰¹⁾ Arg. contra infra de donat. Per tuas,⁽²⁰²⁾ infra de conces. prebend. non uac. c.i.⁽²⁰³⁾ Item eo ipso quod papa iussit isti dari, prohibuit aliis dari, ff. de condic. et dem. Cum ita.⁽²⁰⁴⁾ Item talis electio facta est contra legem animatam, scilicet contra papam, ergo nulla est, ut x. di. Vides.⁽²⁰⁵⁾ Item ratione precedentis denunciationis non debet ualere quod actum est, C. de rei uindic. Si fundum,⁽²⁰⁶⁾ supra de iure patron. Ex litteris, lib. i.⁽²⁰⁷⁾ infra de noui oper. nun. c. unico,⁽²⁰⁸⁾ ff. ad leg. Falcid. Dolo,⁽²⁰⁹⁾ ff. de edendo, Quedam.⁽²¹⁰⁾ Ego credo talem electionem tenere, licet ipsi puniendi sint per illam decretalem, Dilectus.⁽²¹¹⁾ Si queras an talis electio sit canonica, dico quod non est canonica quantum ad eligentes, set est canonica quantum ad electum. Sicut sacerdos in mortali existens illicite confert sacramenta aliis, ipsi tamen licite recipiunt. Donatio enim potest esse uitiosa et tamen tenet donum, ut infra de iure patron. Pastoralis⁽²¹²⁾ et C. de rei uind. Quotiens.⁽²¹³⁾ Vel dic quod licet peccent recedendo a mandato pape, non tamen peccant eligendo alium, sic xxvii. q.i. Nuptiarum.⁽²¹⁴⁾ de iure non potuit: Hic expresse habes quod si episcopus concessit michi tale beneficium quod non potuit michi concedere tenetur michi ad aliud, et vii. q.i. Presentium⁽²¹⁵⁾ et supra de filiis presbit. Veniens, lib. i.⁽²¹⁶⁾ et ff. de pign. act. Eleganter § Qui reprobos⁽²¹⁷⁾ et ff. de leg. i. Filius § Si quid alicui⁽²¹⁸⁾ et ff. de leg. iii. Fideicommissa § Si seruo alieno⁽²¹⁹⁾ et ff. de leg. ii. Mortuo § Labeo,⁽²²⁰⁾ quia `adiuuari nos beneficiis non decipi oportet', ut ff. commod. In commodato § penult.<sup>(221)</sup> Et est contra id quod dicit lex quod donator non tenetur de euictione, ut ff. de edil. edic. Ad res donatas.<sup>(222)</sup> Set hic non dicitur `donare', quia hic necesse habet donare eam, et in necessitatibus nemo liberalis existit, ut ff. de adimen. leg. Rem legatam.⁽²²³⁾Et hoc intelligo quando episcopus sciuit se non posse dare, set ille qui recepit ignorauit. Si enim recipiens sciebat se non posse recipere, non credo quod habeat petitionem alterius prebende ad instar eius. Qui sciens emit liberum hominem, emptio nulla est; secus si ignoranter emit, ut ff. de contrahend. empt. Liberi.⁽²²⁴⁾ jo.

4. CVM IAM DVDVM Cum iam dudum: Hoc capitulum loquitur de eadem materia cum illo, supra de sent. et re iud. c.i.⁽²²⁵⁾ jo. multitudo uidelicet tam dignitatum: Secundum uetera iura habens plura stipendia ineligibilis erat quia et eligentes perdiderant ius eligendi, et recipiens ius recipiendi, ut supra eodem, Quia.⁽²²⁶⁾ Hodie licite eligitur, set perditur primum, ut in constitutione, De multa.⁽²²⁷⁾jo. auaritie uitium: que a promotione repellit, ut lxxxv. di. c.i. et quam dicit lex legitimis ictibus feriendam, C. de inoffic. testa. Si quis suo.⁽²²⁸⁾ laur. ante confirmationem suam presumpserit ministrare: quod solum sufficit ad remotionem eius, ut supra de elct. Qualiter, lib. eodem.⁽²²⁹⁾ aliquod aliud premissorum: scilicet quod ante confirmationem ministrauerit uel post cassationem de confirmatione facta a Suesuensi a nobis subsecutam, ut supra de sent. et re iud. c.i. in fine.⁽²³⁰⁾ Siclunensem ecclesiam: Et ita ecclesia que eum elegit, sciens eum plures habere prebendas, potest eum repellere, et hoc est expressum supra eodem titulo, Cum non ignores, lib. ii.⁽²³¹⁾ Arg. contra supra de except. c.ii.⁽²³²⁾ xxxii. q.v. Horrendus.⁽²³³⁾ Arg. etiam ualidum contra, infra de conces. preben. non uac. Cum pro questione, in fine⁽²³⁴⁾ et supra de cleric. coniug. Diuersis, lib. eodem⁽²³⁵⁾ et infra de donat. Inter.⁽²³⁶⁾ jo. multa per patientiam tolerentur: Per talem patientiam non fit dispensatio, ut supra de cognat. spirit. Super, Lib. i.⁽²³⁷⁾ Talis enim patientia requirit uoluntatem, ut ff. de tribut. l.i.⁽²³⁸⁾ Quandoque tamen dissimulatio inducit dispensationem circa matrimonium carnale, ut infra qui matrimon. accus. non possunt, Per tuas.⁽²³⁹⁾ jo.

5. DILECTVS FILIVS ipsum supposuerunt: capitulum. attentata noscuntur: Ergo patet quod legatus in talibus non potest dispensare, ut dixi supra de offic. leg. Dilectus.⁽²⁴⁰⁾ jo. quod licite factum est: Argumentum quod sententia siue donatio pro parte tenet, pro parte non, simile supra de arbit. Cum tempore,⁽²⁴¹⁾ xii. q.ii. Si quos,⁽²⁴²⁾ xvii. q.iiii. Questi.⁽²⁴³⁾ Aduerte tamen qualiter fiat electio, si hoc modo dicatur, `Eligimus te in proximum uacans', nulla est electio, supra de conces. preben. non uac. c.ii. lib. i.<sup>(244)</sup> Si uero sic dicatur, `Eligimus te et uolumus quod expectes proximum uacans', tunc tenet electio, ut hic dicit; sic supra eodem, Relatum, lib. i.⁽²⁴⁵⁾ infra de conces. preben. non uac. Cum pro questione.⁽²⁴⁶⁾ Si queris ad quod ius sit electus cum nullum ius ibi uacet, dico quod ad quoddam ius quod de nouo est creatum, ut extra. eodem, Dilecto, lib. iiii.⁽²⁴⁷⁾et illud ius perit quam cito isti assignatur uacans prebenda. Non enim posset diu permanere tale ius sine re corporali, ut i. q.iii. Si quis obiecerit.⁽²⁴⁸⁾ Et talis canonia auget numerum canonicorum, set non prebendarum, sicut econuerso quandoque augetur numerus prebendarum, set non canonicorum, ut supra de instit. In ecclesia, lib. ii.⁽²⁴⁹⁾ Set numquid plures possunt taliter eligi? Si duo possunt eligi, eadem ratione mille. Dico quod secundum numerum prebendarum que sunt in ecclesia, plures uel pauciores possunt eligi. jo. non sit dubium obuiare: supra de conces. preben. non uac. c.ii. lib. i.⁽²⁵⁰⁾beneficio defraudetur: supra eodem, Relatum, lib. i.⁽²⁵¹⁾portiones cotidianas: Set nonne idem poterat consequi ratione arbitrii? Dico quod non, quia tempore arbitrii plures prebende uacabant et tamen uolebant ipsum expectare proximam uacaturam, item et illud adicitur arbitrio quod iubet cotidianos prouentus ei assignari, idest uictualia que tantum presentibus dnatur, ut supra eodem, De cetero, lib. i.⁽²⁵²⁾ Et perceptio talium prebendarum non facit canonicum, quia sola perceptio talium prebendarum non facit canonicum, quia sola perceptio salarii non facit decurionem, ff. de decur. `Sola', et lege, Herennius⁽²⁵³⁾ et extra. eodem titulo, Dilecto, lib. iiii.⁽²⁵⁴⁾jo.

6. TVE FRATERNITATIS propter nimiam importunitatem: Electio ad inportunum clamorem facta non ualet, ut supra de elect. Osius, lib. i.⁽²⁵⁵⁾ lxi. di. Miramur,⁽²⁵⁶⁾ C. de petit. bon. sub. l.i.⁽²⁵⁷⁾ concilium Turonese: supra eodem, Maioribus, lib. i.⁽²⁵⁸⁾ jo. prebendarum inhibet sectionem: Set quare cum una parochia possit diuidi in duas? xvi. q.i. Precipimus,⁽²⁵⁹⁾ x. q.iii. Vnio,⁽²⁶⁰⁾ de con. di.i. Omnes,⁽²⁶¹⁾ supra de eccles. edif. Ad audientiam, lib. i.⁽²⁶²⁾ Quare similiter una prebenda non potest diuidi in duas? Respon. Due parochie licite fiunt ex una, set ita quod utraque fiat parochia per se et habet propriam limitationem, set ita quod due sint tamquam una sub una limitatione non potest, xvi. q.i. Plures.⁽²⁶³⁾ Similiter concedo quod de una prebenda possunt fieri due ita quod de cetera sint due, et duo canonici, dummodo sufficiant duobus, sicut una domus potest diuidi, et de cetero erunt due. Et fundus si diuiditur fiunt duo fundi, ff. comm. pred. Si quis duas.⁽²⁶⁴⁾ Set non debet prebenda diuidi, ut sub nomine unius prebende censeatur uterque dimidius canonicus, quia unitas non recipit diuisionem, xxiiii. q.i. Loquitur.⁽²⁶⁵⁾ Nulla enim seruitus diuiditur, licet ususfructus diuidatur, ut ff. ad leg. Falcid. l.i. § Si ususfructus.⁽²⁶⁶⁾ Set nonne hoc modo potest diuidi prebenda quod idem ius apud utrumque resideat, cum iura incorporalia apud plures possint residere, ut supra de iure patron. c.i. lib. i.⁽²⁶⁷⁾ ff. de seruit. Vie?⁽²⁶⁸⁾ Dico quod non, ut extra. de preben. Dilecto, lib. iiii.⁽²⁶⁹⁾ licet enim dicatur idem ius esse apud plures, tamen reuera quilibet habet separatum et speciale ius, ut ff. quemadmodum seruit. amit. Aquam.⁽²⁷⁰⁾ jo. contra Lateranensis concilii statuta: supra de conces. preben. non uac. c.ii.⁽²⁷¹⁾ jo.

7. NISI ESSENT uiri prouidi et honesti: Ex qualitate persone presumiter factum licitum quod alias est illicitum, ix. q.iii. Lugdunensis.⁽²⁷²⁾ jo. ex arbitraria potestate: Et ita aliqui simul possunt uti et delegata et arbitraria potestate, simile supra de presump. c.i. lib. eodem.⁽²⁷³⁾ Set istud non uidetur posse stare quia si ratione delegate potestatis adiudicauerint alteri prioratum, secundum hoc constabat eis illum fuisse canonice electum. Qualiter ergo per arbitrium poterant ipsum condempnare alteri ad soluendum indebitum, cum alii non possimus soluere quod alii debetur, ut supra de iureiur. Ea te, lib. eodem?⁽²⁷⁴⁾ Quia si prioratus fuit ei debitus, ergo talis solutio fuit indebita. Ad hoc dic quod isti non fuerunt arbitri, set arbitratores, idest compositores, quorum arbitrium, si euidenter esset iniquum, superioris auctoritate retractatur, ut supra de arbit. Non sine, lib. ii.⁽²⁷⁵⁾ uel reducitur ad arbitrium boni uiri, ut ff. pro soc. Si societatem.⁽²⁷⁶⁾ Set numquid ratione talis arbitrii possent alteri adiudicare prioratum? Videtur quod sic, ut supra de transact. c.i. lib. ii.⁽²⁷⁷⁾ supra de transact. De cetero, lib. i.⁽²⁷⁸⁾ quod non credo cum talia non habeantur nisi ex institutione, ut ii. q.i. Legum,⁽²⁷⁹⁾ supra de appell. Personas, lib. i.⁽²⁸⁰⁾ sicut alia spiritualia non habentur ratione arbitrii, ut matrimonium, conuersio. jo. ex iussione iudicum: Ex pactione non licet, ut supra de pact. Cum pridem,⁽²⁸¹⁾ set auctoritate iudicis bene, ut supra de transact. De cetero, lib. i.⁽²⁸²⁾Vnde pactio que per se esset simoniaca, si sit auctoritate iudicis, est legitima, ut supra de transact. De cetero et c. Statuimus,⁽²⁸³⁾ ff. de hiis qui not. infam. Furti.⁽²⁸⁴⁾ jo. [Illud autem certum est quod partes per se non possunt transigere super beneficio ecclesiastico, ut supra de transact. Super, lib. ii.⁽²⁸⁵⁾ nec etiam permutare, ut supra de rerum permut. Quesitum, lib. ii.⁽²⁸⁶⁾ Hoc ideo quia beneficia ecclesiastica gratuito titulo tantum haberi possunt, ut i. q.iii. Ea que.⁽²⁸⁷⁾ Non obstat supra de offic. del. Si quando, lib. i.⁽²⁸⁸⁾ quia illud intelligendum est quando transigitur super beneficio tamquam super propritate, et sic intelligitur supra de decim. Ex multiplici.⁽²⁸⁹⁾ Vel super hoc interuenerat iudicis auctoritas. Permutari etiam non potest spirituale nisi cum alio spirituali, ut supra de decim. Intelleximus, lib. i.⁽²⁹⁰⁾ licet sit arg. contra lxxxii. di. Presbiter.⁽²⁹¹⁾ Hoc autem non est dubium quin amicabilis compositio possit interuenire in spiritualibus, ut supra de transact. c.ii. lib. i.⁽²⁹²⁾ jo.] persona prioris: nisi hoc apponeret papa talis compositio quam papa confirmat potius esset realis quam personalis, ut supra de transact. Veniens, lib. ii.⁽²⁹³⁾ jo. circa prouentus: Ergo sicut ipsum ius non potest diuidi, sicut nec fructus, ut i. q.iii. c.ult.⁽²⁹⁴⁾ xvi. q.i. Si monachus.⁽²⁹⁵⁾ jo.

8. PRO ILLORVM PROVISIONE in aliqua ecclesiarum suarum: Sub hoc termino comprehenduntur omnes ecclesie illius prouincie, etiam episcopales, ut patet hic ex sequentibus, cum ex tali mandato ei archiepiscopus contulerit prebendam in Xantonensi ecclesia, et papa postea confirmat, et arg. infra de uerb. sign. Cum clerici,⁽²⁹⁶⁾ et supra de usu pallii, c.i. lib. ii.⁽²⁹⁷⁾ jo. indulgentiam de quadragesimo: Erat eis indultum ut tantum xl. esse deberent. in elusionem mandati nostri: Multe enim uie sunt hominibus ad malitiam, in authen. de nupt. § Si igitur, in fine.⁽²⁹⁸⁾ jo. non seruasse: Et ita qui semel facit contra priuilegium suum, sibi preiudicabat in illo, arg. supra de rescript. Constitutus⁽²⁹⁹⁾ et supra de constit. Cum accessissent.⁽³⁰⁰⁾ Arg. contra infra de priuil. Accedentibus,⁽³⁰¹⁾ C. de excus. tut. uel cur. Voluntarie.⁽³⁰²⁾ Quod uerum est nisi excreuissent ecclesie facultates, supra de constit. Cum M. Ferrariensis,⁽³⁰³⁾ C. in quibus causis tut. hab. l.ult.⁽³⁰⁴⁾ Vbi rebus pupilli crescentibus, nouus tutor datur. jo. a predicto archiepiscopo: Ideo ualuit hic sententia excommunicationis ab archiepiscopo in subditos suffraganeorum lata, quia delegatus fuit domini pape in hac parte. t. recipiant in canonicum: Et ita excommunicati recipient canonicum et ualebit, sicut excommunicatur quis donec in causa procedat, ut supra de offic. ord. Significauit, lib. ii.⁽³⁰⁵⁾ Preterea quia isti prius non absoluuntur quam satisfaciant, ut supra de offic. del. Ex litteris, lib. eodem,⁽³⁰⁶⁾ set satisfacere non possunt nisi eligant. jo.

9. TVIS QUESTIONIBVS de patrimonialibus bonis: Habent ergo isti patrimonium suum pro certo titulo, nec debent ab episcopo beneficium petere, ex quo eo modo intitulati sunt, nam iudicium sibi manducarent et biberent, xvi. q.i. Quoniam quicquid,⁽³⁰⁷⁾ xii. q.i. Illi autem.⁽³⁰⁸⁾ Set quid si eorum patrimonium periret casmate uel alluuione, uel quid si clerici alicuius prebenda depereat casmate, numquid habebitur recursus ad episcopum, questio dominicalis est. laur. Set non uidetur quod proprietas possit haberi pro titulo, per id quod est infra de simon. Tua.⁽³⁰⁹⁾ Item numquid huic titulo adheret ius spirituale, ut nec uendi possit, nec etiam dari, nec quod succedat ad heredes ut desinat esse titulus? Respon. Non est res spiritualis et succedit ad heredes; tamen uendi uel donari non potest, quia inde debet honus ecclesie sustinere. Item bene concedo quod dabit inde decimam si prius erat decimabilis alicui ecclesie, ut xvi. q.i. Si quis laicus,⁽³¹⁰⁾ licet quoad quid res clericorum eodem gaudent priuilegio quo res ecclesie, ut xvi. q.i. Similiter.⁽³¹¹⁾ Nec enim magis est illa res priuilegiata quam si esset alicuius ecclesie, et transferretur ad aliam ecclesiam. Nec tamen renunciare potest ei sine licentia episcopi, sicut nec prebende uel ecclesie, ut supra de testa. Admonet.⁽³¹²⁾ Item nec poterit iste clericus inconsulto suo episcopo transire ad alium episcopatum, ut lxxi. di. Primatus.⁽³¹³⁾ Set hoc non est tantum ratione rei, set quia obligatus est ei ratione ordinis. jo.
 

7. DE INSTITVTIONIBVS
 
 
1. AD DECOREM noscitur pertinere: Interest ergo ecclesie quod boni in ea instituantur, arg. xii. q.ii. Gloria,⁽³²⁰⁾ et interest ordinis uel collegii quod ordo plenus sit, ff. de decur. Generaliter.⁽³²¹⁾ laur. acceptus est Deo: xxxii. q.iiii. § His ita.⁽³²²⁾ jo. iure hereditario: sic viii. q.i. Apostolica.⁽³²³⁾ Et sic uidetur quod non solum ad filios set ad nepotes uel ad collaterales non succedunt ecclesiastica beneficia, et supra de iure patron. Consuluit, lib. i.⁽³²⁴⁾ Set dico quod possunt, ut supra de offic. deleg. Ex parte, lib. i.⁽³²⁵⁾ dumtamen non fiat hoc ratione successionis, ut supra de elect. Venerabilem, circa finem, lib. eodem. jo. undecumque originem: infra eodem, ne clerici uel monach. secul. c.i. lvi. di. Vndecumque.⁽³²⁶⁾ Tamen ratione nationis plus diligitur mancipium, ut ff. d. edil. edict. Quodsi nolit § Qui mancipia.⁽³²⁷⁾ jo. indignum se reddet: infra de usur. Quia frustra, ii. q.vi. Qui se scit,⁽³²⁸⁾ et est hic arg. culpam culpe compensandam, supra xcv. di. Esto,⁽³²⁹⁾ ff. ad leg. Aquil. Item Mela, i. responso,⁽³³⁰⁾ supra de deuort. Significasti, lib. i.⁽³³¹⁾ jo. propter hoc: scilicet quod nolebat institutere nisi Venetos, quod scilicet solos Venetos promoueret. jo.
 

2. TVA NOBIS dignitates uel canonicas: Qui iam canonicus est in episcopali ecclesia ad ruralem ecclesiam non debet inscribi, arg. C. lib. x. si curialis relicta ciu. rus inhabit. mal. l. una.⁽³³²⁾ In Lateranensi namque concilio: supra de prebend. Quia in tantum, lib. i.⁽³³³⁾ supra de cleric. non resid. Quia nonnulli.⁽³³⁴⁾ ecclesiasticas dignitates: Dignitas est quedam preeminentia in gradu, arg. supra xxiii. q.v. Administratores.⁽³³⁵⁾ laur. ut cum unum officium: xvi. q.i. Presbiteros,⁽³³⁶⁾ C. de assess. Nemo.⁽³³⁷⁾ que residere in loco: supra de appell. Peruenit,⁽³³⁸⁾ supra de cleric. non resid. c.ult. lib. i.⁽³³⁹⁾ largiendi potestate priuetur: Ecce pena ut episcopus qui confert beneficium clerico iam aliud habenti priuetur potestate conferendi illud. Hodie secus est quia licite recipit secundum, set recipiendo secundum perdit primum, ut in constitutione, De multa. jo. Volentes igitur: usque huc sunt uerba Lateranensis concilii. laur.
 
 

3. CVM VENISSENT de iure communi: supra i. q.iii. c.iii. et Res et c. Peruenit⁽³⁴⁰⁾ et xvi. q.ult. Nullus omnino,⁽³⁴¹⁾ supra de offic. archidiaconi, Cum satis, lib. i.⁽³⁴²⁾ Arg. contra lxiii. di. Si in plebibus,⁽³⁴³⁾ supra de penis, Licet, lib. i.⁽³⁴⁴⁾ supra de exces. prelat. Ad hec,⁽³⁴⁵⁾ supra de offic. deleg. Super eo.⁽³⁴⁶⁾ jo. de consuetudine generali: secus obtinet alicubi de consuetudine speciali, ut supra de appell. Bone, lib. eodem. illas ad preces: scilicet in constitutionem et custodiam uacancium ecclesiarum. eo in episcopum: idest Willhelmo archidiacono. sibi retinuit: ipse archiepiscopus. in recompensationem: Nota recompensationem, sic supra de prescript. Controuersiam.⁽³⁴⁷⁾ Arg. eodem de restitutione militis ut restitutio ubi heres militis grauatur ne extrahat falcidiam. Alleuiatur autem ne condempnetur supra id quod facere potest. jo. archidiaconus ipse respondit: Nec talis responsio simoniaca fuit quia non erat obligatoria, immo interponebatur ad redimendam uexationem suam, cum iam collatio sibi facta precessisset, arg. supra de simon. Dilectus, lib. ii. laur. non institui: Immo etsi archiepiscopus ei concessisset institutiones, non ideo uidetur quod ei concessit instituere se ipsum, arg. infra de iure patron. Per nostras, quia non debet quis a seipso oriri, xxiiii. q.i. Dicimus;⁽³⁴⁸⁾ et ita potuit petere institutionem ab archiepiscopo, unde replicatio huius non oberat. jo. incongruum uidetur: cum inter dantem et accipientem debeat esse distinctio, ut infra c. proximo. laur. donec probatum legitime: Set quare incumbit episcopus honus probandi? Nonne archidiaconus supra fuit confessus quod talis dignitas quandoque spectabat ad archiepiscopum, set in recompensationem fuit data archidiacono? Si ergo fatebatur quod quandoque fuerit episcopi, ergo adhuc spectabat ad ipsum, nisi ostendatur contrarium, ut supra de prescript. Si diligenti, supra de transact. Preterea, lib. ii. C. de probat. Siue,⁽³⁴⁹⁾ infra de censi. Olim. Respon. Hic due fuerunt presumptiones pro archidiacono, tum quia et ipse et antecessores sui fuerunt in quieta possessione, tum quia episcopus confessus fuit se donasse ius instituendi, unde presumitur realis esse donatio, ut hic dicit, et ita potius presumitur donatio esse realis quam personalis. Similiter pactum potius presumitur reale quam personale. Licet enim persona inseritur facto, non ideo est personale, set ut ostendatur cum qua persona factum sit pactum, ut ff. de pact. Iurisgentium § Pactorum et l. Tale.⁽³⁵⁰⁾ Plerumque enim successoribus consulimus, sicut et nobis, ut ff. de probat. Si pactum.⁽³⁵¹⁾ Set transactio potius potius presumitur personalis quam realis, ut supra de transact. Veniens, lib. ii. supra de prebend. Nisi, lib. eodem. Hoc tamen aduerte quod si episcopus alicui persone det rem ecclesiasticam, potius presumitur personalis donatio quam realis, ut x. q.ii. Hoc ius,⁽³⁵²⁾ xvi. q.i. Possessiones.⁽³⁵³⁾ Set si ecclesie aliquid dat, intelligitur perpetuo dedisse, ut xvi. q.i c.ult.⁽³⁵⁴⁾ infra de hiis que fiunt ab episc. c.i. Hoc ideo quia ecclesia non potest mori, ut xii. q.ii. Libertos.⁽³⁵⁵⁾ Vnde si hic dicamus donationem fuisse factam archidiacono et non archidiaconatui, potius presumitur personaliter dedisse, set quia antecessores sui quiete possiderunt tale ius, ideo presumitur realis fuisse donatio. jo. cum in hoc casu: idest si personaliter concessisset eas, licite potuit episcopus sibi aliqua retinere, et hoc secundum distinctionem quam habes infra ut eccles. benefic. Vt nostrum. jo. abiurasse: Set quare ipse archidiaconus non repetit, cum ex hoc in posterum saltim possit fieri preiudicium archidiaconatui, ut supra de arbit. Peruenit, lib. ii.? Item quia tale iuramentum temerarium fuit, ut supra de constit. Sicut, lib. eodem. Respon. In eo quod archidiaconatum contingit, non tenet, ut ff. de pact. Iurisgentium § Si paciscar,⁽³⁵⁶⁾ infra de donat. Inter, in fine. jo.
 

4. CVM AD NOSTRVM ratione abbatie ad ipsum: abbatem, quia sic appellatur prelatus illius loci uel ecclesie. inter dantem: simile xxiiii. q.i. Dicimus,⁽³⁵⁷⁾ infra de iure patron. Per nostras, infra de bapt. Debitum, ff. de auctor. tut. l.i.⁽³⁵⁸⁾ Nemo enim uicem plurium personarum sustinet, xvi. q.i. Presbiteros,⁽³⁵⁹⁾ lxxxix. di. Singula,⁽³⁶⁰⁾ ff. de pact. Si plures.⁽³⁶¹⁾ Arg. contra ff. de adopt. Si consul,⁽³⁶²⁾ supra de elect. Cum inter, lib. eodem. Set quid si alii confert potestatem conferendi illam dignitatem, numquid ab illo potest institui? Non, ut xvii. q.iiii. Questi,⁽³⁶³⁾ ff. de auctor. tut. Pupillus,⁽³⁶⁴⁾ ff. de re milit. Milites,⁽³⁶⁵⁾ ff. de admin. rerum ad ciu. pertin. l.ii.⁽³⁶⁶⁾ Arg. contra quia multa possumus per alios que non per nos, lxxxviii. di. Episcopus,⁽³⁶⁷⁾ v. q.iii. c.ult.⁽³⁶⁸⁾ ff. que res pig. oblig. pos. l. Aristo.⁽³⁶⁹⁾
  
 

8. DE CONCESSIONE PREBENDE ET DIGNITATIS

VEL ECCLESIE NON VACANTIS
 
  

1. PROPOSVIT eam alii assignastis: Vtrum autem electio facta post mandatum pape teneat dixi supra de prebend. Dilectus. jo. de ipsa manu propria: ut supra de prebend. Dilectus, lib. eodem. de iure possumus supra ius dispensare: nam contra apostolum dispensat, ut xxxiiii. di. Lector⁽³⁷⁰⁾et lxxxii. di. Presbiter;⁽³⁷¹⁾ item contra uetus testamentum in decimis non dandis; item in uoto, ut infra de uoto c.i. item in iuramento, ut xv. q.vi. c.ii. et supra de rescript. Constitutus, tamen contra uniuersalem statum ecclesie non potest dispensare, xxiiii. q.i. Memor sum,⁽³⁷²⁾ nec potest dispensare ut monachus habeat proprium, ut infra de statu mon. c.ult. nec contra iiii.^or concilia, ut xv. di. Sicut,⁽³⁷³⁾ nec contra preceptum apostoli, ut xxv. q.i. Sunt quidam,⁽³⁷⁴⁾ quod intellige in hiis que spectant ad articulos fidei. Item secundum quosdam non dispensat in secundo gradu consanguinitatis, ut supra de restit. spol. Litteras, quod non est uerum, ut supra de conuer. infid. Interrogatum, lib. ii. jo. dispensare: Pro nichilo dicit papa uerba ista, quoniam hic nullam fecit dispensationem. intelligebatur uacare: Sic ergo uidetur quod per sententiam statim perdatur dominium, quod est contra id ff. de resc. uendit. Fundus,⁽³⁷⁵⁾ instit. de iud. offic. § ult.⁽³⁷⁶⁾ set hic non uacat quia institutio facta pronunciatur nulla. jo. conferatis: idest collatam dimittatis, uel proprie intelligas ut ab eis debeat recipere, licet prius iuste receperit, ut supra de iure patron. Si uero aliquando.⁽³⁷⁷⁾ jo. locum in capitulo: simile supra de preben. Relatum, lib. i.⁽³⁷⁸⁾ jo.
 

2. QVIA DIVERSITATEM diuersitas sepe sequitur animorum: quia quot capita, tot sententie, supra de con. di.iiii. Sicut,⁽³⁷⁹⁾ ff. de arbit. Item si unus § Principaliter.⁽³⁸⁰⁾ Et ibi uelle suum cuique est, nec uoto uiuitur in uno. Item Ouidius: `Pectoribus mores tot sunt, quot in orbe figure'.<sup>(381)</sup> jo. uilesceret Simile lxxx di. Episcopi.<sup>(382)</sup> partem sollicitudinis supra ii q.vi Decreto.<sup>(383)</sup> supra ix q.iii Per principalem.<sup>(384)</sup> C. de leg. et const. Digna.<sup>(385)</sup> supra de translat. Inter corporalia, lib. eodem.<sup>(386)</sup> uinc. minoraret supra xix di. c.ult.<sup>(387)</sup> Sic populus Romanus omnem suam potestatem contulit in imperatorem, ut ff. de orig. iur. l.ii. § Et quia,<sup>(388)</sup> et tamen quedam retinuit, scilicet potestatem condendi leges, ut ff. de legibus Cum possunt.<sup>(389)</sup> jo. insufficientes Non tamen propter hanc insufficientiam deponitur, licet imperator propter eam deponatur, ut xv. q.vi Alius.<sup>(390)</sup>confirmatione Per confirmationem enim non datur nouum ius. supra de confirmat. c.i. et ult., lib. eodem,<sup>(391)</sup> quia qui confirmat, non donat, ut supra de fide instrum. c.i. lib. eodem.<sup>(392)</sup> ff. de iur. om. iud. Et quia.<sup>(393)</sup> Verumtamen tria operatur auctoritas siue confirmatio, nam per confirmationem fit maioris auctoritatis, ut xi di. Quis nesciat.<sup>(394)</sup> Item quando fuit minus ualidum, per confirmationem fit magis ualidum, ut supra de trans. c.i, lib.i.<sup>(395)</sup> Item quia nullus preter auctoritatem confirmantis potest de illo iudicare ut supra de confirmat, capitulo ii, libro primo.<sup>(396)</sup> jo. sic tamen Hoc uultinnuere quod tempus suspensionis non currit ei, et subducitur de tempore semestri, quasi dicat, si ante suspensionem uel post absolutionem capitulum suppleuit negligentiam eius, ualebit factum capituli. Hoc uerum est de suspenso qui negligens non est circa absolutionem petendam, quod accidit in isto archiepiscopo, qui cum esset suspensus a papa, pro absolutione iuit ad curiam. Alias si absolui negligat cum possit, sibi imputet, arg. supra c di. Quoniam.<sup>(397)</sup> supra de rescript. Si autem.<sup>(398)</sup> ff. de reg. iur. Qui potest.<sup>(399)</sup> ff. de re milit. Non omnes § Qui captus.<sup>(400)</sup> Et sic licet aliquis ex culpa sua inciderit in excommunicationem, tamen non imputantur ei que ex illa culpa processerunt, ut xv q.i Si concupiscentia et c. Inebriauerunt.<sup>(401)</sup> Et est simile ubi culpa precedit, et tamen non imputantur ea que ex culpa procedunt. supra de sponal. Veniens. lib.ii.<sup>(402)</sup> ff. de furt. Verum et Qui iniurie, in principio.<sup>(403)</sup> ff. de public. Set et hii qui § Siue autem.<sup>(404)</sup> Arg. contra supra de instit. Veniens, lib.ii.<sup>(405)</sup> l di. Sepe et c. Studeat.<sup>(406)</sup> ff. quod metus causa Si mulier.<sup>(407)</sup> jo. suspensionis Sic nec tempus deliberationis imputatur creditoribus. C. de iur. delib. Scimus § Si uero ipse in fine.<sup>(408)</sup> Arg. ff. quemadmodum seruit. admit. l. Si quis alia § ult. et l. Si locus.<sup>(409)</sup> Sic nec tempus uacantis ecclesie. supra de in integ. rest. Auditis.<sup>(410)</sup> Nec tempus uite alienantis. xvi q.iii. Si sacerdotes.<sup>(411)</sup> laur. negligentes Simile supra de prescript. Uigilanti, lib.i.<sup>(412)</sup> C. de inoffic. testa. Contra maiores.<sup>(413)</sup> C. de inoffic. testa. Scimus § ult.<sup>(414)</sup> uinc. si uoluerit Hec ratio bona est, quod ideo non preiudicatur ei, quia si uoluisset eligere non potuisset, sic C. de annal. except. l.i, in fine.<sup>(415)</sup> supra de prescript. c.i, lib.i.<sup>(416)</sup> ff. de usur. Cum quidam § Si pupillo.<sup>(417)</sup> Arg. contra ff. ex quibus causis mai. Item ei.<sup>(418)</sup> jo. preter eius Si habes in littera `preter,' tunc patet quod papa solus potest auferre canonicis libertatem eligendi, nam ipse rem alterius potest dare eo inuito, ut ix q.iii Per principalem.⁽⁴¹⁹⁾ C. de quadri. prescript. Bene.⁽⁴²⁰⁾ Non ergo legatus ista potest, ut dixi supra de offit. leg. Dilectus, lib. eodem.⁽⁴²¹⁾ Lex tamen dicit quod per rescriptum principis non possit auferri libertas eligendi, ut C. de duobus reis l.ii.⁽⁴²²⁾ jo. accessit Illud tamen tempus computatur quo commeatu accepto in domo sua stat, ut ff. ex quibus causis maior. Miles.⁽⁴²³⁾ Set si est in itinere, tunc habet priuilegium, ut ff. ex quibus causis maior. Qui mittuntur, in fine.⁽⁴²⁴⁾ jo. sed noticie Tempora enim incipiunt currere tantum a tempore scientie, arg. ii. q.vi § Biduum.⁽⁴²⁵⁾lxxxii di. Proposuisti.⁽⁴²⁶⁾ Non enim uidetur habere potestatem agendi qui ignorauit. ff. de edil. edic. Cum sex.⁽⁴²⁷⁾ Et sic uidetur quod tempus sex mensium non sit continuum, set utile, quia si esset continuum, cederet ignoranti, ut ff. ex quibus causis infam. irrog. Genero.⁽⁴²⁸⁾ Secus ubi tempora sunt utilia, ut ff. de diuersit. tem. pres. l.i⁽⁴²⁹⁾ et ff. de calump. Annus.⁽⁴³⁰⁾ Et quod sit utile patet ex hoc quia si canonici iusto impedimento non possunt eligere infra vi menses, non preiudicat eis, ut in constitutione Innocentii Ne pro defectu.⁽⁴³¹⁾ jo. impetrasse Nisi de hoc habuissent priuilegium, non fuisset opus ammonitione, quia tempus est eis pro ammonitione, ut extra iiii de supple. negli. Licet⁽⁴³²⁾ C. de iure emphi. l.ii.⁽⁴³³⁾ Nec enim cerciorari debet qui ignorat, ut ff. de act. emp. l.i.⁽⁴³⁴⁾ Arg. tamen est quod precedere debet ammonitio, ut xvi q.iii Placuit.⁽⁴³⁵⁾ xviii di. Propter.⁽⁴³⁶⁾ c. di. Quoniam.⁽⁴³⁷⁾ supra de supple. negli. c.i, lib.ii.⁽⁴³⁸⁾ Fit enim denunciatio scienti, ut ff. de adult. Denunciasse.⁽⁴³⁹⁾ Et denunciatio fit ei qui debet libertatem, licet sciat. ff. de fideicom. lib. Cum uero § Subuentum.⁽⁴⁴⁰⁾ Et premissa ammonitione liberandus nascitur, ut ff. de fideicom. lib. Si quis rogatus et l. Si pregnans.⁽⁴⁴¹⁾ jo. donatione regia Reges tamen conferunt prebendas, ut supra de consuetud. Cum inter, lib. eodem⁽⁴⁴²⁾ et supra de in integ. rest. Auditis, lib. eodem.⁽⁴⁴³⁾ Set non tempore suspensionis episcopi, quia bona ecclesiarum non deuoluuntur ad fiscum, ut xvi q.i In canonibus et § Nouarum,⁽⁴⁴⁴⁾ licet sit arg. contra extra i de iure patron. Ex diligenti.⁽⁴⁴⁵⁾ Item uacante ecclesia questiones de feudis ecclesiasticis spectant ad reges, ut supra de foro compet. Verum, lib.ii.⁽⁴⁴⁶⁾ jo.

3. CVM OLIM FVIT Cum in prepositum Adhuc totum istud est de mandato domini pape. laur. niterentur Si istud non apponitur, per se subintelligitur. supra de rescript. Ex parte, lib.i.⁽⁴⁴⁷⁾ Secus secundum legem. xxv q.ii l. Vniuersa.⁽⁴⁴⁸⁾ uinc. corporaliter Set numquid istud possunt facere executores quibus hoc solum mandatur, ut aliquos cogant quod aliquem eligant? Numquid illis contradicentibus et nolentibus obedire, ipsi ei possunt assignare prebendam? Videtur quod sic, cum omnia accessoria intelligantur eis mandata, ut supra de offit. del. Preterea, lib.i.⁽⁴⁴⁹⁾ supra de offit. del. Prudentiam, lib.ii.⁽⁴⁵⁰⁾ supra de dote post diuort. De prudentia, lib. ii.⁽⁴⁵¹⁾ ff. de procurat. Ad rem et l. Ad legatum.⁽⁴⁵²⁾ Set non est ita, quia diligenter fines mandati sunt custodiendi, ut xxvii q.i Si custos.⁽⁴⁵³⁾ supra de offit. del. Si autem, lib. i.⁽⁴⁵⁴⁾ ff. mandat. Diligenter.⁽⁴⁵⁵⁾ Set quid si mandatum esset eis ut mitterent eum in possessione prebende, numquid possent excommunicare contradictores, cum hoc non sit eis mandatum? Non, quia tantum executio et nulla cohertio est mandata. jo. in cuius Scilicet cardinalis, qui fuit datus auditor, ut infra sequitur. t. iterato Supra i q.v c.i. supra de renunt. Ex insinuatione, lib.ii.⁽⁴⁵⁶⁾ uinc. approbauit Sic ergo episcopus iste prestitit auctoritatem proprio facto, sic supra de elect. Cum inter, lib. eodem,⁽⁴⁵⁷⁾ ut ibi dixi. jo. consuetudinem Quia ita consueuerant forte alii prepositi, cum eligebantur in episcopos, retinere in preposituram. Et ita consueuerunt episcopi ibi eligi ad minores dignitates. Consuetudo enim in electionibus potissime est consideranda, ut dixi supra de cleric. coniug. Cum olim.⁽⁴⁵⁸⁾ suppresserat Tenebatur enim facere mentionem consuetudinis, ut supra de prebend. Relatum, lib.i.⁽⁴⁵⁹⁾ lateranensis concilii Supra de cleric. non resid. Quia.⁽⁴⁶⁰⁾ supra titulo i. Tua, lib. eodem.⁽⁴⁶¹⁾ suggestionem: Hinc colligitur quod si commissio per falsi suggestionem impetrata sit, maxime circa formam sententie, et iudex eam sit secutus, quod ipsa sententia non teneat ipso iure. supra de rescript. Constitutus, lib. eodem ⁽⁴⁶²⁾ Supra de instit. Veniens, lib.ii.⁽⁴⁶³⁾ C. si ex falsis instrum. Falsam.⁽⁴⁶⁴⁾ supra de sentent. et re iud. Cum I. et A.⁽⁴⁶⁵⁾ Secus autem si eam non sequitur. supra de offit. iud. deleg. Intelleximus, lib.i.⁽⁴⁶⁶⁾ De hoc plene dixi supra de rescript. Constitutus, lib. eodem.⁽⁴⁶⁷⁾ vacaret Sic possessio non dicitur uacua, quam omnes quocumque modo detinet, licet reuera nullus sit possessor, ut ff. de act. empt. l.ii.⁽⁴⁶⁸⁾ Et est simile supra eodem c. Ex transmissa, lib.ii.⁽⁴⁶⁹⁾de facto Hic uidetur quod ad hoc ut rescriptum non sit uitiosum, non solum ea que iuris sunt, sunt narranda, set etiam ea que sunt facti. Pari ratione uidetur quod si secundum rescriptum non facit mentionem prioris rescripti quod non ualuit, quod non ualeat. Set non est ita, ut supra de confirmat. Bone, lib.ii,⁽⁴⁷⁰⁾ quia littere priores non dicuntur priores, set potius nulle, ut vii q.i. Factus,⁽⁴⁷¹⁾ nec littere priores que non ualent debent facere impedimentum secundis que ualent, ut supra de iure patron. Quamuis, lib.i.⁽⁴⁷²⁾ ff. de leg.i Si seruus legatus § Si seruus.⁽⁴⁷³⁾ Set quid si post primas impetratas impetrantur secunde, que non faciunt mentionem priorum, postea tamen iudices pronuntiant priores non ualere, numquid agi potest per secundas litteras? Ex hac decretali est arg. quod non ualeant secunde, quia et si de iure essent cassande, de facto adhuc tenebant. Item quia post qualem litteram non cassatam, impetrauit secundam, unde non ualent, arg. supra de elect. Considerauimus, lib.i.⁽⁴⁷⁴⁾ Item quia plerumque ea que sunt facti, prestant impedimentum ei quod est de iure, ut dixi supra de elect. Auditis, lib. eodem.⁽⁴⁷⁵⁾ Item quia lite pendente rescriptum impetratum non ualet, ut supra de testi. Causam, lib.i.⁽⁴⁷⁶⁾ C. ut lite pendente l.i.⁽⁴⁷⁷⁾ Econtra uidetur quod postea conualescit, ut supra de foro compet. Licet, lib. eodem.⁽⁴⁷⁸⁾ Arg. bonum ad hoc ff. de iniusto rup. testa. Postumus.⁽⁴⁷⁹⁾ Set quid si transactio uel iuramentum est interpositum, que de iure non debent habere effectum, numquid propter taciturnitatem talium uitiatur rescriptum? Arg. quod sic, supra de rest. spol. Conquestus, lib. ii,⁽⁴⁸⁰⁾ quia licet non ualeat, tamen sua auctoritate non debet contra illud uenire, ut supra de elect. Venerabilem, lib. eodem.⁽⁴⁸¹⁾ Econtra uidetur quod non fuit necesse facere mentionem de hoc, quia si excipitur de transactione siue iuramento, potest replicari contra illud de dolo uel metu, et ita littere ille iuuabuntur replicationis ope, licet non actionis, ut supra de prebend. Pro illorum, lib. eodem.⁽⁴⁸²⁾ supra de except. Cum ecclesiastice,⁽⁴⁸³⁾ quia nichil interest, actionem quis non habeat, an habeat talem que exceptione repellatur, ut ff. de reg. iur. Nichil interest.⁽⁴⁸⁴⁾ Item quia non est necesse adire iudicem pro tali iuramento, quod est reprobatum, ut ff. de condi. insti. Que sub conditione § ult.⁽⁴⁸⁵⁾ Item quia aduersarius non potest hoc culpare si tacitum est uitium ipsius. jo. quam iuris Possessio plurimum facti habet, quando aliquis per se ipsum retinet uel acquirit possessionem, ut ff. ex quibus causis maior. Denique.⁽⁴⁸⁶⁾ Plurimum facti et plurimum iuris habet cum quis per procuratorem uel filium uel seruum possessionem acquirit. Et dicitur habere plurimum facti quia non usucapit priusquam se sciat possidere, ut ff. de acquir. pos. Possessio § ult.⁽⁴⁸⁷⁾ ff. pro soluto Si emptam.⁽⁴⁸⁸⁾ Plurimum iuris et minimum facti habet possessio que nobis per filium uel per seruum in rebus peculiaribus acquiritur, per eos enim dominus uel pater ignorans ususcapit. ff. de usucap. Numquam § Si seruus.⁽⁴⁸⁹⁾ ff. pro empt. Qui fundum § ult.⁽⁴⁹⁰⁾jo. iusta causa Ecce uerbum, nota dignum quod propter iustam et necessariam causam possit episcopus uel alius habere plures dignitates, inconsulto etiam papa. Et esset iusta causa forte paupertas episcopatus. Et est simile infra ut eccles. benefit. Vt nostrum, lib. eodem.⁽⁴⁹¹⁾

4. POST ELECTIONEM Ordinationem Idest institutionem, set contra infra eodem capitulo circa finem, uersu, `Pendente proinde etc.' Solutio. Ad capitulum pertinet institutio in loco, in capitulo, in stallo, in choro; ad archiepiscopum autem institutio in prebenda uel dignitate, ut infra `prope sequitur persone ydonee et for etc.' uinc. ammonitione premissa Arg. est hic quod a tempore ammonitionis currat tempus Lateranensis concilii; de hoc dixi supra eodem Quia, lib. eodem.⁽⁴⁹²⁾inuestiri Idest locum in capitulo accipere. laur. ipsius igitur Archepiscopi, quam fecerat de ipso honorio cui hee littere diriguntur. t. illum dilecto Archidianconatum. post resignationem Hoc proponebatur, set non probabatur. Set si probaretur, quia tamen petebatur confirmatio ratione etiam prime concessionis que non tenuit, ut post dicitur infra eodem capitulo, ideo modicum fermenti totam massam corrumpit. laur. petebat Ipse R. prime Facte a capitulo secunde Facte ab archiepiscopo. ad cuius Responsio Honorii. t. in capitulo Nec enim est necesse facere mentionem de parte certa, qui facit mentionem de tota, cum pars contineatur in toto, ut xciii di. Legimus, in fine.⁽⁴⁹³⁾ xiiii q.v Penale.⁽⁴⁹⁴⁾ de con. di. v Non mediocriter.⁽⁴⁹⁵⁾ ff. Quod metus causa l.i.⁽⁴⁹⁶⁾ ff. de reg. iuris In toto.⁽⁴⁹⁷⁾ Sic episcopus in ecclesia. vii q.i Scire.⁽⁴⁹⁸⁾ Sic nomine populi continentur senatores, ut instit. de iure natural. § Plebs.⁽⁴⁹⁹⁾ Sic in numero decurionum continetur ipse preses. ff. quis et a quo appell. l.i § Si preses.⁽⁵⁰⁰⁾ Sic et familie appellatione ipse princeps familie continetur, ut ff. de uerb. signif. Familie.⁽⁵⁰¹⁾ Quandoque nomine ecclesie non comprehenditur episcopus, ut lxiii di. § Ex hiis.⁽⁵⁰²⁾ infra de uerb. signif. Cum clerici.⁽⁵⁰³⁾ Arg. contra predicta quod plus ualet specialis nominatio quam generalis, ut xxiii di. Quamquam,⁽⁵⁰⁴⁾ cum suis concordantiis, et supra de rescript. Sedes,⁽⁵⁰⁵⁾ cum suis concordantiis. jo. decanus Immo etsi nondum esset decanus, set futurus esset, deberet mandatum implere. supra de rescript. Eam te, lib.ii.⁽⁵⁰⁶⁾ jo. duo capite Simile supra vii q.i In apibus.⁽⁵⁰⁷⁾ Sic in constitutione Innocentii, Quoniam in plerisque.⁽⁵⁰⁸⁾ ea fecisses Scilicet si resignasses et abiurasses archidiaconatum. Cui potius Scilicet aduersario. antiquum ius Supra eodem Quia.⁽⁵⁰⁹⁾non esset infra tempus Hic patet quod tempora absentie ipso iure non currunt absenti, et xvi q.iii Prima, in fine.⁽⁵¹⁰⁾ Et dixi supra de prescript. Cum uobis, lib. eodem.⁽⁵¹¹⁾ jo. penitens Vt intelligas quando possit reuocari confessio, quando non, nota quod quandoque confitemur aliquid per procuratorem siue per aduocatum, quandoque per nos. Si procurator aliquid confitetur, hoc domino preiudicat, nisi statim reuocet cum audit confessionem, ut supra de offit. del. c.ult., lib. eodem,⁽⁵¹²⁾ ut ibi dixi, et supra ut lite non contest. Accedens.⁽⁵¹³⁾ Si uero aduocatus meus aliquid confitetur, illud reuoco quousque confessio sit redacta in scriptis, ut infra de cens. Olim,⁽⁵¹⁴⁾ licet quidam dicant quod usque ad triduum possit corrigi error aduocati, ut C. de errore aduoc. l.ii,⁽⁵¹⁵⁾ set ibi narrat factum, non ius. Errorem autem possum reuocare proprium usque ad sententiam, ut C. de iuris et facti ignorant. Error.⁽⁵¹⁶⁾ Quod uerum est nisi talis sit confessio que non potest preiudicare ut in causa matrimonali, ut supra de eo qui cognou. consang. uxor. sue Super, lib.ii.⁽⁵¹⁷⁾ Et in aliis casibus qui consueuerunt notari. ii q.i c.i. Alias confessus semper pro conuicto habetur, ut supra de confessis c.uno.⁽⁵¹⁸⁾ C. de confessis l.i.⁽⁵¹⁹⁾ jo. ex parte Scilicet reuocare responsum, quia in iure semel confessus pro conuicto habetur. C. de confess. l.i.⁽⁵²⁰⁾ Interpretatio Infra de donat. c.i.⁽⁵²¹⁾ ff. de manda. prin. Beneficium.⁽⁵²²⁾ uinc. in exilio Tamquam tempore persecutionis. xvi q.iii Prima,⁽⁵²³⁾ quia eo tempore non ualeret diligentia, ut supra eodem titulo Quia.⁽⁵²⁴⁾ laur. inferius Simile supra xxi di. Inferior.⁽⁵²⁵⁾ Executores Quod non licet, ut xvi q.vi Consuetudo⁽⁵²⁶⁾ et c. sequenti.⁽⁵²⁷⁾ Nisi in casibus ut xi q.iii Quia.⁽⁵²⁸⁾ supra de cap. monach. De minori, lib.ii⁽⁵²⁹⁾ et supra xvi q.vii Sane⁽⁵³⁰⁾ et ff. de hiis que in fraud. ced. Ait pretor § Si debitorem⁽⁵³¹⁾ et infra de adult. c.i⁽⁵³²⁾ et infra de regul. Licet⁽⁵³³⁾ et C. quando liceat unicuique l.i.⁽⁵³⁴⁾ Hec tamen ratio non sufficit, quin ipsi licite possint uti iure suo, si prius fuerint in possessione iuris illius ut dixi supra de in integ. rest. c.i.⁽⁵³⁵⁾ Maxime si euidens sit priorem concessionem non tenere, ut supra de iure patron. Quamuis, lib.i,⁽⁵³⁶⁾ nam uim ui repellere poterant, ut supra de appell. Significauit, lib.i.⁽⁵³⁷⁾ Hic autem dubium erat an prior concessio teneret, et ideo cassantur ea que facta sunt, ea nondum cassata, ut supra de elect. Considerauimus, lib.i.⁽⁵³⁸⁾ jo. minime reprobata Quod primo fieri debuit. supra de elect. Considerauimus, lib.i.⁽⁵³⁹⁾ supra de concess. Qui in uiuorum lib.i.⁽⁵⁴⁰⁾ sorciatur Quia non constitit tempus non fuisse elapsum ex responsione Rogerii. jo. renuntiatione De hiis enim coran papa fuerat propositum, set nichil probatum. laur. Hoc non approbo quia si fuit proposita, siue fuerit probata, siue non, et iudex processit ad sententiam, amplius non est audienda, ut supra de re iud. Inter, lib. eodem.⁽⁵⁴¹⁾ Set ideo non sunt admissi in modum exceptionis quia uidebantur calumpniose obicere. Vnde licet non admittantur in modum exceptionis ad inpediendam institutionem, tamen admittuntur in modum accusationis, simile supra de appell. Constitutus, in fine, lib. eodem.⁽⁵⁴²⁾ Vel hic intendabatur possessorium, unde non obstat talis exceptio, ut supra de resti. spol. c.i, lib.i.⁽⁵⁴³⁾ jo.

5. CVM PRO QVESTIONE nulla prime Est autem arg. quod de prima sit intelligendum, ut ff. de uerb. signif. Boues.⁽⁵⁴⁴⁾ ff. de uerb. oblig. Eum qui.⁽⁵⁴⁵⁾ Arg. contra xxxi q.i Aperiant et c. Quod si dormierit.⁽⁵⁴⁶⁾ jo. possident: Licet stallum in choro et locum in capitulo habeant, et sint canonici. uinc. non potuerunt: Idest non tenebantur, cum non fieret mentio sacramenti in litteris pape. supra de rescrip. Constitutus.⁽⁵⁴⁷⁾ laur. predictus O. Auunculus istius cui scribitur. t. eis promittensTurpitudinem suam allegant. laur. liberaret: In hoc symoniam commisit, quia in talibus cessabit omnis pactio, ut i q.ii Quam pio.⁽⁵⁴⁸⁾ Item quia liberare uel remittere idem est quod dare, ut supra de testi. Veniens, lib.i.⁽⁵⁴⁹⁾ ff. de calump. Quin etiam.⁽⁵⁵⁰⁾ jo. vacaturum Quod fuit contra lateranense concilium si uerum fuit. de iure Cum in hoc turpitudinem suam allegant, ut infra de donat. Inter.⁽⁵⁵¹⁾ Et sic obstat alicui suum factum, licet sit iniustum, sic supra de cleric. coniug. Diuersis.⁽⁵⁵²⁾ supra de filiis prebyter. Veniens, lib.i.⁽⁵⁵³⁾ xxviii di. Diaconi.⁽⁵⁵⁴⁾ ff. de adopt. Post mortem.⁽⁵⁵⁵⁾ ff. de seruit. rust. pred. Per fundum.⁽⁵⁵⁶⁾ Arg. contra l di. Penitentes.⁽⁵⁵⁷⁾ xxxv q.ix Quod quis.⁽⁵⁵⁸⁾ supra de prebend. Cum non ignores, lib.ii.⁽⁵⁵⁹⁾ Set nonne in pari causa turpitudinis, potior debet esse conditio excipientis, ut ff. de condit. ob turpem causam Vbi autem?⁽⁵⁶⁰⁾ Item expresse uidetur contrarium. infra eodem c.ult.⁽⁵⁶¹⁾ Respon. Hic iste clericus fuit in possessione, quia iam receptus erat, et ideo potior fuit in possessione, quia iam receptus erat, et ideo potior erat ipsius conditio, secus si non esset possessor, ut supra de testi. Cum tu, lib.i.⁽⁵⁶²⁾ jo. non debeas Supra de prebend. Relatum, lib.i.⁽⁵⁶³⁾ supra de prebend. Dilectus, lib. eodem.⁽⁵⁶⁴⁾ jo.

6. LITTERAS VESTRAS est electus Nichilominus prebendam et canonicam minoris ecclesie sibi retinuit prout sequitur. t. iuxta canon supra de elect. Cum in cunctis, lib.i.⁽⁵⁶⁵⁾ supra xxi q.ii Si quis iam translatus.⁽⁵⁶⁶⁾ uinc. persone Idest homines iuxta uulgare Lumbardie. Et iuxta illud Boicii, persona est rationabilis creature indiuidua essentia, et numerus ille supplendus erat de canonicis, et non de laicis uel prebendis geminatis, sicut cum due dantur preposito uel alii in dignitate constituto, arg. supra de institut. In ecclesia, lib.ii.⁽⁵⁶⁷⁾ex consuetudine Hec consuetudo potius erat censenda corruptela, ut supra de consuetud. c.i et ii et iii.⁽⁵⁶⁸⁾ t. poterat confirmari Hoc fallit in pluribus casibus, ut viiii q.ii Lugdunensis.⁽⁵⁶⁹⁾ supra de elect. Quod sicut, lib. eodem.⁽⁵⁷⁰⁾ ff. de adopt. Adoptio.⁽⁵⁷¹⁾ auctoritate maioris Scilicet pape. Ex quo enim ad superius auxilium recurrit, non uidetur contra excommunicationem facere, sic vi q.iiii Quod bene.⁽⁵⁷²⁾ supra de appell. Ad hec.⁽⁵⁷³⁾ ff. rem ratam haberi l.iii § Falsus.⁽⁵⁷⁴⁾ ff. iudicat. solui Cum apud.⁽⁵⁷⁵⁾ jo. de iure Ex hoc patet quod episcopus non potest alicui confirmare plura stipendia etiam in eadem ciuitate. Hoc ideo quia in prebendis non potest dispensare episcopus, ut supra de prebend. Cum non ignores, lib.ii⁽⁵⁷⁶⁾ et lxx di. Sanctorum.⁽⁵⁷⁷⁾ Item licet posset de hoc episcopus dispensare, tamen eo ipso quod transtulit se ad secundam ecclesiam, eo ipso perdit primam, ut hic dicitur, et xxi q.ii Si quis iam translatus⁽⁵⁷⁸⁾et supra de elect. Cum in cunctis, lib.i.⁽⁵⁷⁹⁾ Et dicit constitutio Innocentii De multa,⁽⁵⁸⁰⁾ et est simile ff. de re iudic. l.iiii § Si ex conuentione.⁽⁵⁸¹⁾ ff. de diuort. l.ult., in fine.⁽⁵⁸²⁾ Licet secundum decretalem Alexandri, supra de prebend. Quia,⁽⁵⁸³⁾ non perdit prius beneficium set secundum. Et hec que dixi optinent quando recipit secundam prebendam tamquam titulum, secus si tamquam simplex beneficium. Et ita dominium hic facilius perditur quam possessio, quia dominium perdit eo ipso quod transit ad alium locum. Possessionem tamen retinet, cum tamen dominium difficilius perdatur quam possessio, ut ff. de acquir. possess. Si quis ui.⁽⁵⁸⁴⁾ Item hic habes quod aliquis sine uitio suo perdit beneficium canonice habitum. jo. vacare Simile supra eodem Cum nostris.⁽⁵⁸⁵⁾ ff. ad municip. Municipes.⁽⁵⁸⁶⁾ C. de pact. dot. Si mulier⁽⁵⁸⁷⁾ et xxvi di. Acutius, in fine.⁽⁵⁸⁸⁾ Arg. contra infra de testa. c.ii⁽⁵⁸⁹⁾ et ff. de act. et oblig. Quotiens.⁽⁵⁹⁰⁾ C. de rei uxor. act. § Sciendum.⁽⁵⁹¹⁾ jo. defendentes Supra de re iud. Cum Bertoldus, in fine.⁽⁵⁹²⁾ jo.

7. EX PARTE ASTENSIS defensare paratis Sic ergo duo de capitulo possunt defendere ipsum capitulum, omnibus aliis inuitis, et xii q.ii Non licet.⁽⁵⁹³⁾ ff. de liberali causa l.i et ii et iii.⁽⁵⁹⁴⁾ Et per hoc uidetur quod si unus de capitulo uelit agere, quod non sit necesse ut exhibeat litteras de rato, nam aliis inuitis agere potest. Set hoc non est uerum, ut supra de iudit. Causam, lib.ii⁽⁵⁹⁵⁾ et infra de paroch. Coram, in principio.⁽⁵⁹⁶⁾ Et nota quod isti non proprie possunt dici defensores sue ecclesie, set potius defendunt hic ius Romane ecclesie. Et sic uidetur quod si aliquis uult defendere ius Romane ecclesie quod admittitur sine mandato, arg. contra supra de confirmat. util. c.i.⁽⁵⁹⁷⁾ Et istos dico similes illis qui defendunt bona uacantia in fiscum, unde post quadriennium non essent admittendi, ut ff. de iure fisci l.i § Diuus Pius.⁽⁵⁹⁸⁾ jo. de iure Quasi diceret si episcopi factum teneret, ualuit factum archiepiscopi, ut confirmatio si non tenuit, ualuit ut institutio. uinc. declaratum Supra eodem Quia⁽⁵⁹⁹⁾ et extra de suppl. negli. licet, lib.iiii.⁽⁶⁰⁰⁾ tancredus. distincte Vbi ergo prebende non sunt distincte, nec certus est numerus canonicorum, non dicitur uacare prebenda. Huic concordat capitulum quod dicit quod communiter uiuentes non tenentur facere portiones, quia omnia que supersunt eis pauperibus erogantur, ut xii q.i Quia tua.⁽⁶⁰¹⁾ Secus si certus esset numerus prebendarum, licet prebende non essent distincte. jo. totum capitulum Ex hoc uidetur quod si aliqua ratio allegatur, et alia ratio mouet iudicem que non est allegata, quod iudex ex suo offitio possit illam supplere, ut dixi supra de consuet. c.ult. lib. eodem.⁽⁶⁰²⁾ Set potest dici quod isti duo allegabant pro se et consensum capituli et auctoritatem superioris, unde ex una ratione poterant uincere et in alia succumbere. jo. consuetudinem Nota bonam interpretationem cum papa scribit pro aliquo eligendo, ut semper sit facienda interpretatio secundum consuetudinem ecclesie, simile supra de consuetud. Cum olim, lib. eodem.⁽⁶⁰³⁾ Simile supra de prebend. Relatum, lib.i.⁽⁶⁰⁴⁾ Nec enim minuendi sunt consueti redditus. supra de censibus Prohibemus, lib.i.⁽⁶⁰⁵⁾ Et quilibet eum gradum et honorem retinebit, quam ex consuetudine prisce ordinationis meruit, ut C. de offit. prefect. urb. l.ult.⁽⁶⁰⁶⁾ jo. appellationis obstaculo Set nonne episcopus licite potuit reuocare istam concessionem re adhuc integra, ut supra de elect. In causis?⁽⁶⁰⁷⁾ Nam etsi aliquis cedat ius suum alteri, tamen reuocat illud re integra, ut C. de nouat. l.iii.⁽⁶⁰⁸⁾ Respon. Non, quia istud fuit quedam donatio, que cum sit perfecta, non est reuocanda. xvi q.ii Visis.⁽⁶⁰⁹⁾ xxxii q.ult. c. unico.⁽⁶¹⁰⁾C. de donat. l.ult.⁽⁶¹¹⁾ t.

8. CONSTITVTVS appellauit Certe sicut cessio nulla, ita nec appellatio, hec ut supra lib.ii, eodem titulo Ad aures.⁽⁶¹²⁾ Set papa hic tuetur utraque indulgendo in fine. laur. canonice Set quid si ille indigno conferret, numquid iterum posset dare? Hanc questionem dixi supra de elect. In causis, lib. eodem.⁽⁶¹³⁾ alioquin noueris Sic patet quod per appellationem minus probabilem cassantur ea que post ipsam facta sunt, simile supra de appellat. c.ult., lib. eodem.⁽⁶¹⁴⁾ Vt dixi supra de appellat. Pastoralis.⁽⁶¹⁵⁾ Set nonne episcopus potest istud ius delegare alii, cum illud ius sibi competat? Arg. supra de elect. Suffraganeis, lib.ii.⁽⁶¹⁶⁾ de con. di. i Missas et c. Nemo.⁽⁶¹⁷⁾ Maxime cum instituere sit iurisdictionis, non episcopalis offitii, ut supra de elect. Nosti, lib.i.⁽⁶¹⁸⁾ Respon. In genere potest episcopus ex causa delegare et institutionem et administrationem rerum suarum, ut xvi q.i Statuimus.⁽⁶¹⁹⁾ supra de institutionibus c.i, lib.i.⁽⁶²⁰⁾ Set non in specie. Perpetuo tamen potest dare ius instituendi in aliqua ecclesia, ut infra de donat. Pastoralis.⁽⁶²¹⁾ Arg. contra ista est infra de iure patron. Cum dilectus,⁽⁶²²⁾ ubi legatus sibi reseruat donationem prime uacantis. jo. quod gratiam Sic ergo concessio minus licita confirmatur a papa, ut supra eodem Ea noscitur, lib.ii.⁽⁶²³⁾ Tamen prima facie presumitur super non uacantibus confirmationes non ualere, ut supra eodem c.i. jo.

9. DILECTVS FILIVS inpediente Set nonne pro electo debuit haberi, ex quo conuenerant in eum, et timore comitis non processerunt ad electionem? Respon. Non, quia tantum tractatus de ipso precessit, et nuda denominatio, ex qua ius non erat acquisitum, ut dixi supra de elect. Innotuit.⁽⁶²⁴⁾ jo. non solet Ergo consuetudo interpretatur canonem, quia consuetudo est optima iuris interpres, ut infra de uerb. signif. Abbate, lib. eodem.⁽⁶²⁵⁾ Hodie tamen deuoluitur ius conferendi episcopatum ad metropolitanem, ut in constitutione Innocentii Ne pro defectu,⁽⁶²⁶⁾ que est in titulo de electione, ubi dicitur quod si infra tres menses non fit electio, deuoluitur ad illum qui proximo preest. Nisi uelis quantum ad hunc articulum appellare proximo preesse solum papam, ut hec constitutio sit expositio illius, sic alias constitutio precedens interpretatur canonem posteriorem, ut supra de censibus Cum apostolus, in fine,⁽⁶²⁷⁾ ut sicut depositio episcopi et translatio ad solum papam spectet, sic et institutio.

10. EX TENORE facultas Hec promissio per se honesta fuit, unde stultus fuit qui exhibuit postea instrumentum. Hec tamen promissio tenet: `Promitto ecclesiasticum beneficium cum potero,' ut extra iiii eodem titulo Accedens.⁽⁶²⁸⁾ Set quid si iurauit episcopus se dare proximum uacans, numquid tale iuramentum est seruandum, cum possit seruari sine interitu salutis eterne? Item numquid si pena apponatur tali promissioni, illa potest peti? Respon. Non, sicut nec ualet penalis stipulatio de futura successione, ut ff. de uerb. oblig. Stipulatio hoc modo.⁽⁶²⁹⁾ jo. tantum se Idest, in tantopere reddituum quantitate. t. contra Lateranensis Hic auditur turpitudinem allegans in odium recipientis turpem promissionem, arg. xxviii di. Diaconi.⁽⁶³⁰⁾ Et auditur quis ubi uertitur periculum anime. supra de sent. et re iud. Lator.⁽⁶³¹⁾ Immo generaliter in excipiendo bene potest quis allegare turpitudinem suam, ut ff. de condit. ob turpem causam, per totum.⁽⁶³²⁾ Et etiam in agendo cum eam allegat contra eum qui eam exigit. C. de rebus cred. et iureiur. l.i et l.ii.⁽⁶³³⁾ Quere hoc sub illo generali dolus proprius etc. Arg. tamen contra supra eodem titulo Cum pro questione⁽⁶³⁴⁾ et infra de donat. Inter dilectos.⁽⁶³⁵⁾ laur. aliqua ecclesia Idest non de promissione alicuius ecclesie. t. de promissione Forte impetrauerat litteras ad illos iudices quod abbas et monachi promiserant ei annuam pecuniam se daturos, et promissum suum non soluebant. t. abbatem Supra eodem titulo Ad aures, lib.ii,⁽⁶³⁶⁾ supra eodem titulo Insinuauit, lib.ii,⁽⁶³⁷⁾ contra. Set illud ideo quia ibi mandatum pape precesserat ut beneficium illud assignaretur. laur.
 

9. NE VACANTE SEDE ALIQVID INNOVETUR
 

1. NOVIT ILLE Vniendo Tribus modis fit unio ecclesiarum. Vno modo sic: Vt una subiciatur alteri, et secundum hoc erit sedes apud illam cui subicitur. Vel sic possunt uniri ut ex duabus dignitatibus fiat una, et secundum hoc illi qui sunt canonici in una ecclesia, sunt canonici in alia, et tam illi quam isti intererunt electioni episcopi et aliis negotiis. Et in hac unione distinguo quia aut una ecclesia unitur alteri aut ille due simul uniuntur, que duo dico penitus diuersa. Si una unitur alteri, secundum hoc illius naturam et consuetudinem et priuilegium assumit cui unitur, ut supra de statu. regul. Recolentes, circa finem.⁽⁶³⁸⁾ Si autem neutra alteri unitur, set ille simul uniuntur, tunc dico quod consuetudines et priuilegia que meliora et humaniora sunt in altera earum retinet illud unitum, arg. de pen. di. i Medicamentum.⁽⁶³⁹⁾ xxxii q.i Non est culpandus.⁽⁶⁴⁰⁾ Sic cum imperator uniuit actionem bone fidei ac stricti iuris, illud unitum retinuit ea que meliora fuerunt in altera actionum, ut C. de rei uxor. act. in principio.⁽⁶⁴¹⁾ Similiter cum legata et fideicommissa uniuit id quod humanius erat in una quam in altera, retinuit illud unitum, ut C. commun. de leg. l.ii, circa finem.⁽⁶⁴²⁾ Tertio modo possunt uniri quod utraque remaneat episcopalis. Et secundum hoc sunt duo episcopatus, licet idem sit episcopus utriusque ecclesie, et secundum hoc si ille ecclesie prius suberant diuersis metropolitanis, propter illam unionem neuter metropolitanus perdit ius suum, ut supra de relig. dom. Quia, lib.i.⁽⁶⁴³⁾ jo. confusio Quia non debent promiscuis actibus turbari rerum offitia, sicut hic quia episcopus erat abbas, arg. ad hoc C. de testa. Consulta.⁽⁶⁴⁴⁾lxxxix di. Singula.⁽⁶⁴⁵⁾ Item quia communio materiam discordie solet generare. ff. de leg. ii Cum pater § Dulcissimis.⁽⁶⁴⁶⁾ Et uitium est negligi quod communiter possidetur. C. quando et quibus quarta pars debeatur l.ii, lib.x.⁽⁶⁴⁷⁾ Item ex hoc est confuisio quod cetus monachorum non potest bene uniri cetui clericorum, ut xvi q.vii In nona.⁽⁶⁴⁸⁾ Et luuellensis Hec olim fuit cathedralis ecclesia. jo. innouari Vnde uacante ecclesia clerici non possunt aliquid disponere de rebus ecclesie, ut xii q.ii Si qua⁽⁶⁴⁹⁾ et x q.ii Si quis episcopus⁽⁶⁵⁰⁾ et lxxv di. Quoniam.⁽⁶⁵¹⁾ Huguccio tamen dicit quod si est magna necessitas, clerici possunt aliqua alienare, ut lxxi di. Fraternitatem.⁽⁶⁵²⁾ x q.ii Precarie,⁽⁶⁵³⁾ dumtamen assit auctoritas metropolitani, nam iudex prestat auctoritatem facti minoris, eo tempore quo non habet curatorem, ut C. qui admitti bonorum pos. possit Bonorum.⁽⁶⁵⁴⁾ Item in minoribus ecclesiis potest episcopus aliqua alienare mortuo sacerdote, ut x q.ii Si quis episcopus.⁽⁶⁵⁵⁾ Item si canonici faciunt aliquem contractum mortuo suo episcopo, bene dico quod tenet contractus, licet debeat rescindi si ecclesia est lesa, ut xii q.ii Si qua de rebus.⁽⁶⁵⁶⁾ Vt uides in contractu minoris qui non habet curatorem, ut C. de in integ. rest. Si curatorem.⁽⁶⁵⁷⁾ Item uacante ecclesia, non currit prescriptio contra eam, ut supra de prescript. c.i, lib.i,⁽⁶⁵⁸⁾ nec ualet sententia lata contra eam. ff. de re iud. Acta § ult.⁽⁶⁵⁹⁾ C. qui dare tuto. possunt In uniuersis.⁽⁶⁶⁰⁾ jo. ius episcopale Set nonne yconomus ecclesie potest interim agere, ut supra de iurament. calump. In pertractandis?⁽⁶⁶¹⁾ Respon. Sic, set istud est in fauorem ecclesie inductum, ut expectetur quousque habeat prelatum, quia non est expectandum, nisi per modicum tempus, ut l di. Postquam.⁽⁶⁶²⁾ jo. indulgemus Indulgentia fuit ex hoc, quia iam facta erat confirmatio super eo, et rescriptum principis decet esse mansurum perpetuo, ut xxv. q.ii c.i. in authen. constit. que de dign. § Illud, coll. vi.⁽⁶⁶³⁾
 

10. VT ECCLESIASTICA BENEFICIA SINE DIMINUTIONE CONFERANTVR
 

1. VT NOSTRVM equitatem Quam semper pre oculis habere debemus. ff. de eo quod certo Quod se ephesi § Et in summa⁽⁶⁶⁴⁾ (ck) et iiii q.iiii c.i. laur. ita magnum Supra de iudiciis Nouit, uersu, `Ceterum ultra medium.'<sup>(665)</sup> laur. vt paruum Supra de appell. Vel ex malitia.<sup>(666)</sup> Arg. contra ff. commod. In rebus § Possunt,<sup>(667)</sup> contra. Sed hic loquitur de magnitudine personarum, non causarum. laur. reuocauimus Supra de offit. legat. Licet.<sup>(668)</sup> supra de rest. spol. Ecclesie Sancte Marie.<sup>(669)</sup> laur. sit romanum Simile supra de appell. Dilecti, lib. eodem.<sup>(670)</sup>dampnari Hoc generale est, ut ii q.i De manifesta<sup>(671)</sup> et xxiii q.iiii Si quis potestatem.<sup>(672)</sup> Excipiuntur hii casus: Si suspecta scriptura in iuditio profertur, ut C. de probat. Iubemus.<sup>(673)</sup> Si testis procax fuerit, et uerba suspecta dixerit, ut C. de testibus Nullum penitus.<sup>(674)</sup> Si tutor est suspectus. ff. de suspec. tutor. l.iii § i.<sup>(675)</sup> Si maritus accusat uxorem de adultero, et ipsa replicat de lenocinio. ff. de adult. l.ii § Lenocinii, § Si publico.<sup>(676)</sup> Si iudex reperiat accusatorem calumpniari. ff. ad senat. consult. Turpil. l.i § ii.<sup>(677)</sup>ii q.iii § Notandum<sup>(678)</sup> Si in modum inquisitionis cognouerit de crimine, ut extra iii de accusat. Qualiter et quando<sup>(679)</sup> Si infamatus deficit in purgatione, ut supra de symon. De hoc, lib.i.<sup>(680)</sup> Si crimen est nothorium, ut ii q.i De manifesta.<sup>(681)</sup> Si corruperit testes aduersarii, ut iii q.vii § Tria § Si quis autem.<sup>(682)</sup> t. quod actore Simile supra vi q.ult. Actor.<sup>(683)</sup> Hec tamen regula fallit, nam ratione presumptionis quandoque transfertur probatio ad reum, ut supra de procurat. Ex insinuatione, lib.ii<sup>(684)</sup> et ff. de donat. inter iur. et uxor. Quintus.<sup>(685)</sup> Item fallit cum actor fundauit suam intentionem, ut c di. Contra morem.<sup>(686)</sup> C. de probat. Siue.<sup>(687)</sup> Item cum reus sponte assumit honus probandi, ut ff. de probat. Circa.<sup>(688)</sup> Item in communibus iudiciis, utriusque probatio auditur. Item cum uterque se contendit possidere, ut supra de probat. Licet, lib. eodem<sup>(689)</sup> et supra de probat. lib.i, c.ii.<sup>(690)</sup> ff/ de iudit. In tribus.<sup>(691)</sup> Item in crimine falsi, utriusque testes audiuntur, ut C. de falsis Vbi.<sup>(692)</sup> Item in crimine lese maiestatis et in sacramentis desertis et in proditione patrie et in crimine peculatus, utriusque testes audiuntur, ut C. de abol. Fallaciter, in fine.<sup>(693)</sup> jo. occulta Nota quod presumitur contra occulte dantes uel facientes uel iudicantes, ut supra de offit. del. Consuluit, lib. eodem.<sup>(694)</sup> xix di. Anastasius.<sup>(695)</sup> ff. de iure fisc. Ita.<sup>(696)</sup> ff. de admin. tu. Non existimo<sup>(697)</sup>et xviii q.ii Perniciosam,<sup>(698)</sup> nam tenebre apte sunt ad fabricandum falsum, ut ff. de uentre inspic. l.i § De inspitiendo,<sup>(699)</sup> tamen si ille cui datum est occulte sit capax, occulta donatio non uitiat donationem, ut C. de delator. l.i, lib.x.<sup>(700)</sup> diuinare Sicut et Paulus, licet esset spiritu dei plenus, non tamen potuit ut homo diuini secreta consilii agnoscere. supra xxii q.ii Beatus.<sup>(701)</sup> Nec tenetur quis diuinare. ff. mandat. Si fideiussor § Si cum debitor.<sup>(702)</sup> sed gratia Cum proprie confessioni esset standum, nisi probaret errorem. infra de censibus Olim.<sup>(703)</sup> C. de errore aduocat. l.ult.<sup>(704)</sup> Et ex uarietate responsi presumitur contra istum, ut iiii q.iii Item qui falso et uaria<sup>(705)</sup> et supra de concess. prebend. non uac. Post electionem<sup>(706)</sup> et infra de accusat. Super his<sup>(707)</sup> et ff. de quest. De minore, in fine, et lege Ex libero, in principio.<sup>(708)</sup> jo. contrarietatem Quam qui allegat, non auditur, ut C. de liberali causa Cum precum.<sup>(709)</sup> supra de appellat. Sollicitudinem.<sup>(710)</sup> laur. christi tenemus Supra de translat. prelat. Inter corporalia, lib. eodem.<sup>(711)</sup> Alibi primus homo dicitur tenuisse uicem dei in terris, ut xxxiii q.v Hec ymago.<sup>(712)</sup> carnalitatem tunc dicunt quidam episcopum symoniam committere, quando propter consanguinitatem tantum alicui beneficium concedit, alias non concessurus, nam `Iniustus cordis amor etc.,' ut i q.i Si quis neque.⁽⁷¹³⁾ Et arg. supra de symon. Nemo.⁽⁷¹⁴⁾ Nam ex quo fauor tercii nummum fauoris inducit, multo magis fauor ipsius qui ordinat, arg. i q.i Sunt nonnulli.⁽⁷¹⁵⁾ Quid iuris sit de hoc dixi supra de tempor. ordin. Tuam.⁽⁷¹⁶⁾ affectu carnali Consanguinitas enim inducit suspitionem, quod uitiosa sit donatio, ut x q.ii Episcopus.⁽⁷¹⁷⁾ lxxxix di. Decenter,⁽⁷¹⁸⁾ nam in clandestinis et domesticis donationibus, facile quid confingitur pro negotii qualitate, ut C. de donat. Data,⁽⁷¹⁹⁾ sic alias consanguinitas elidit suspitionem, ut supra de cohabit. cleric. Tua.⁽⁷²⁰⁾ jo. submodo Nota quod sicut conditio inducit symoniam, ita et modus, quia modus equipollet conditioni, ut xxviii q.i Si infidelis.⁽⁷²¹⁾ supra de condit. appos. c.ii.⁽⁷²²⁾ C. de donat. que sub modo l.i.⁽⁷²³⁾ Immo magis est obligatus qui est obligatus sub modo quam qui est obligatus sub conditione, nam cui aliquid relinquitur sub modo, illud statim potest petere si cauet de eo adimplendo, ut ff. de leg. iii Si tibi legauero.⁽⁷²⁴⁾ Set si sub conditione aliquid est relictum, non prius illud prestabitur quam adimpleatur conditio, licet paratus sit cauere de adimplendo, ut ff. de condit. et demon. Qui heredi § ult.⁽⁷²⁵⁾ et l. Quibus diebus § ult.⁽⁷²⁶⁾ et ff. de fideicom. liber. Cum in testamento, in principio.⁽⁷²⁷⁾ jo. partem Supra de censibus Prohibemus.⁽⁷²⁸⁾ sine diminutione supra i q.i Si quis prebendas, Si qui a symoniacis.⁽⁷²⁹⁾ jo. constituat Cum capitulo suo uel per se. Non cum eo qui habiturus est beneficium. Et hoc publice faciat ut uitetur suspitio. Et sic patet quod episcopus ex iusta causa potest retinere ad tempus fructus uacantis stipendii, si forte est grauatus debitis, et facit ad hoc infra de relig. dom. c.ii.⁽⁷³⁰⁾ supra de constit. Cum M., lib. eodem,⁽⁷³¹⁾ et arg. supra de concess. prebend. non uac. Cum nostris, in fine,⁽⁷³²⁾ nam et alienare posset eos, ut infra titulo proximo c.ult,⁽⁷³³⁾ tamen nouum censum non posset imponere, ut supra de censibus Significauit, lib.ii.⁽⁷³⁴⁾ jo.
 

11. DE HIIS QVE CONCEDVNTVR AB EPISCOPO SINE CONSENSV CAPITVLE
 

1. CVM APOSTOLICA SEDES distinguat Simile infra de sentent. excom. Inter.⁽⁷³⁵⁾ ieronimi Supra xvi q.i Quoniam quicquid.⁽⁷³⁶⁾ leonis Supra xii q.ii Sine exceptione.⁽⁷³⁷⁾ possidetiur Idest detinetur, non enim habet ueram possessionem, ut supra de prescript. c.ult., lib.i.⁽⁷³⁸⁾ quod monendus Et etiam compellendus, cum mortaliter peccet, ut vi q.i Illi qui.⁽⁷³⁹⁾ xxii q.i c.ult.⁽⁷⁴⁰⁾ Vel hoc intellige de eo cuius scandulum timetur. xxiii q.iiii Non potest.⁽⁷⁴¹⁾ Nam si hoc generaliter esset uerum, posset episcopus per laicos multas ecclesias spoliare et alias ditare. Quod si faceret, appellandum esset, cum sibi hoc non liceat, ut supra de rebus eccles. non alien. c.i.⁽⁷⁴²⁾ laur. presertim Idest maxime, quia ad hoc agitur ut reuocetur a manu laici. uinc. perpetua Ex hoc patet quod si episcopus aliquid dat ecclesie, talis donatio perpetua intelligitur, et ff. de annuis leg. Annua.⁽⁷⁴³⁾ Si enim aliquid donet persone, talis donatio extenderetur usque ad tempus uite illius, ut xvi q.i Possessiones.⁽⁷⁴⁴⁾ x q.ii Hec usus.⁽⁷⁴⁵⁾ Set ecclesia numquam moritur, ut xii q.ii Liberti.⁽⁷⁴⁶⁾ Ergo donatio talis perpetua erat. alienare Et ita non intelligitur alienare quando transfertur de matre ad filiam. Sic lex dicit quod si testator prohibuit rem alienare dando sorori, non uidetur alienare, ut C. de fideicom. Voluntas⁽⁷⁴⁷⁾ et ff. de leg. ii Vnum ex familia et l. Peto § Fratre.⁽⁷⁴⁸⁾ Sic lex dicit quod qui transfert columpnas de uno loco ad alium locum eiusdem ciuitatis, non uidetur translatio facta, ut C. de edif. priu. Si quis post.⁽⁷⁴⁹⁾ Reuera tamen talis reuocatio est quedam alienatio, ut xii q.ii Apostolicos⁽⁷⁵⁰⁾ et infra c. proximo, quia si fuisset apud laycum decima, spes esset quod posset redire ad priorem ecclesiam si decederet sine herede, set in secundo non. Nisi intelligas secundum consuetudinem illorum loqui, qui succedunt decimis siue sint descendentes siue collaterales, et huic est simile quod deus magis uoluit hostias sibi immolari quam demoniis, ut xxii q.i Considera.⁽⁷⁵¹⁾ lateranense supra de decim. Prohibemus, lib.i.⁽⁷⁵²⁾ jo. sufficit consensus Vide modum argumentandi, ex quo simpliciter dicit de episcopo, ergo tantum de episcopo intelligendum est, sic xxv di. Qualis.⁽⁷⁵³⁾ xcv di. Illud.⁽⁷⁵⁴⁾ ff. de condit. et demon. Cum ita.⁽⁷⁵⁵⁾ Arg. contra: Quia aliud est dicere episcopum, aliud solum episcopum. infra de testa. Requisisti.⁽⁷⁵⁶⁾ Et sic habes unum casum in quo episcopus solus potest alienationem facere; alios casus habes xii q.ii Terrulas, et tribus capitulis sequentibus.⁽⁷⁵⁷⁾ Alios casus habes xii q.ii Bone⁽⁷⁵⁸⁾ et supra de eccles. edific. Tua, lib.ii.⁽⁷⁵⁹⁾ Set numquid episcopus hanc alienationem potest facere ignorante capitulo suo? Non uidetur, ut supra eodem, c. penult. et ult., lib.i,⁽⁷⁶⁰⁾ quia nec mobilia dare potest sine conscientia canonicorum, ut xii q.i Episcopus⁽⁷⁶¹⁾ et q.ii Vobis.⁽⁷⁶²⁾ Quod concedo quod sub omnium conscientia ista teneatur facere episcopus, uel saltem sub conscientia uicedomini, ut xvi q.vii Quoniam,⁽⁷⁶³⁾ set non tenetur habere erorum consensum, licet uideatur quod saltim aliquorum consensum debeat habere, ut xii q.ii Cum deuotissimam.⁽⁷⁶⁴⁾ C. de episcop. audi. De creationibus.⁽⁷⁶⁵⁾ jo.

2. TVA NVPER NOBIS leonis Supra xii q.ii Sine exceptione.⁽⁷⁶⁶⁾ tractatu Set qualiter fiet tractatus? Conuenient omnes et unusquisque dicet quod sibi uidebitur. C. de bonis ciui. alien. l.ult.⁽⁷⁶⁷⁾ Et hoc de inmobilibus uel de mobilibus preciosis, quia si sint preciosa, necessaria est solempnitas. C. de admin. tu. Lex que tutores.⁽⁷⁶⁸⁾ Secus de huius que seruando seruari non possunt. ff. de petit. hered. Diuus.⁽⁷⁶⁹⁾ uinc. sit dubium Probabili iudicio, licet forte contingat secus, arg. ff. de minor. Verum § Si locupleti,⁽⁷⁷⁰⁾ et intellige non sit dubium quantum ad se, sufficit enim ab initio bene gestum. ff. de negot. gest. Si an ultro.⁽⁷⁷¹⁾ uinc. perpetuas Ex hoc patet si non alienat perpetuo, set tantum ad tempus uite alicuius, quod illud non dicitur alienatio. Vnde solus episcopus talem donationem potest facere, licet secus sit in collatione ecclesie, quam solus facere non potest, nisi hoc habeat ex consuetudine, cum tamen ipsa sit temporalis, ut supra eodem Ea noscitur, lib.ii.⁽⁷⁷²⁾ff. quod ui aut clam Prohibere § Non tantum.⁽⁷⁷³⁾ jo.

3. PASTORALIS dionisii Supra xiii q.i c.i. sustentatione Sufficienti, ut supra de prebend. c.ult., lib.i.⁽⁷⁷⁴⁾lateranensis Supra de censibus Prohibemus, lib.i.⁽⁷⁷⁵⁾salua constitutione Hic uidetur quod episcopus possit l uel centesimam dare sine consensu capituli, et xii q.ii Bone,⁽⁷⁷⁶⁾ nam non obstante iuramento de rebus ecclesie non alienandis, potest eam dare, ut supra de eccles. edific. Tua, lib.ii.⁽⁷⁷⁷⁾ Nemo enim potest accusare episcopum de hoc quod templum dei edificauit, ut xii q.ii Aurum.⁽⁷⁷⁸⁾ Item quia sufficit semel a iure concessum esse, unde non oportet nouum consensum de hoc inquiri, ut ff. de condit. instit. Que sub conditione § ult.⁽⁷⁷⁹⁾ Arg. contra infra de donat. Pastoralis.⁽⁷⁸⁰⁾ xii q.ii Si episcopus.⁽⁷⁸¹⁾ supra eodem Cum nos, lib.i.⁽⁷⁸²⁾ Huguccio dicit quod in hoc casu requirendus sit consensus capituli, licet a iure ei permittatur alienare, nam et in aliis casibus permittit ei ius alienare, ut causa necessitatis uel utilitatis, et tamen ibi requiret consensum capituli, ut xii q.ii Sine exceptione.⁽⁷⁸³⁾ Littera tamen ista contradicit ei. jo. quinquagesima Immo plerumque maiori portione et plerumque nec tanta prout distinguitur infra de donat. Apostolice.⁽⁷⁸⁴⁾ quinquagesima(bis) Et sic potest imponere nouum censum episcopus cum consensu capituli, arg. supra de censibus c.ult.⁽⁷⁸⁵⁾ voluntatem Pone quod capitulum agat contra episcopum super aliqua possessione, numquid si ipse petat eorum consilium super re illa, tenentur ei dare? Videtur quod sic, arg. xxiii q.i Quid culpatur.⁽⁷⁸⁶⁾ Set contra, quilibet debet suo offitio esse contentus. C. de aduocat. diuer. iudic. l.ii.⁽⁷⁸⁷⁾

C. de assessor. Nemo.⁽⁷⁸⁸⁾ Respon. Tenetur quandoque enim quis admittitur ad duo oppugnantia. ff. de inoffic. testa. Pomponius, alias contra ueteram § Set nec impuberis et l. Filius familias, non impeditur.⁽⁷⁸⁹⁾ Vel dic quod non tenentur, graue est enim ut quis procuret suum incommodum. supra de prebend. c.i.⁽⁷⁹⁰⁾ C. de testi. Nimis.⁽⁷⁹¹⁾ Quod hii facerent si consilio attenuarent, quod allegationibus nituntur aggrauare. jo.
 

12. DE HIS QVE FIUNT A MAIORI PARTE CAPITVLI
 

1. EX ORE SEDENTIS inter uos: Idest inter te et ipsum. annuissent: Et de iure. supra de elect. Cum in cunctis, lib.i.⁽⁷⁹²⁾ laur. si mandatum: Sic patet quod propter inuestituram non efficitur quis possessor, et infra de donat. Per tuas.⁽⁷⁹³⁾ Et arg. supra de re iudic. Cum aliquibus, lib.i.⁽⁷⁹⁴⁾ Arg. contra infra de success. ab intest. Cum dilectus.⁽⁷⁹⁵⁾ supra de consuetud. c.i, in fine.⁽⁷⁹⁶⁾ xvi q.vii Contra.⁽⁷⁹⁷⁾ ff. de contrahend. empt. Clauibus⁽⁷⁹⁸⁾ et ff. de bonis auct. in pos. Quamuis⁽⁷⁹⁹⁾ et extra iiii de rest. spol. Sepe⁽⁸⁰⁰⁾ et ff. de dampno infecto l. Si infinita § ult.⁽⁸⁰¹⁾ Item patet hic quod si papa mandat alicui dari prebendam, et capitulum eligat alium, quod talis electio ualet, ut dixi supra de prebend. Inter, lib. eodem.⁽⁸⁰²⁾ Posset tamen dici quod aliud est si papa mandat et aliud si precipit, cum idem sit mandare quod rogare, ut ff. de leg.ii Cum pater § Mando.⁽⁸⁰³⁾ C. commun. de leg. Omne.⁽⁸⁰⁴⁾ ff. mandat. l.i.⁽⁸⁰⁵⁾ Et quod uerbo mandandi rogetur aliquis habes xxiii q.iiii Guilisarius.⁽⁸⁰⁶⁾ Sic ut econuerso uerbum rogandi precipitur aliquid ut ii q.i Notum.⁽⁸⁰⁷⁾ xxviii q.i Sic enim.⁽⁸⁰⁸⁾ Similiter per hoc uerbum `mando,' precipimus. C. de act. et oblig. Si quidem.⁽⁸⁰⁹⁾ jo. reuerentiam: Credo quod electio H. fuit cassata, cui B. predictus obedientiam fecerat, unde uiri suo renuntiasse uidetur. Et similiter eiusdem B. fuit inuestitura cassata, et ideo cassatis electionibus utriusque tenuit electio tercii a maiori parte electi, cuius dominus papa electionem confirmat. jo. renunciasse: Nota arg. de tacito consensu, et licet quis uerbis non consentiat, sufficit factis consentire, ut xxxii q.ii Honorantur.⁽⁸¹⁰⁾ supra de transact. c.ult., lib.i.⁽⁸¹¹⁾ xliii di. Sit rector.⁽⁸¹²⁾ ff. mandat. Si precedente § Lucius.⁽⁸¹³⁾ ff. ad munic. l.ii.⁽⁸¹⁴⁾ infra de paroch. Coram.⁽⁸¹⁵⁾ supra de offit. del. c.ult., in fine, lib. eodem⁽⁸¹⁶⁾ et ff. de inoffit. testa. Si proponas § i et l. Nichil et l.ult.⁽⁸¹⁷⁾ et ff. de publiciana Si ego § i⁽⁸¹⁸⁾ et ff. de minor. Si filius.⁽⁸¹⁹⁾ Arg. contra ff. de decurion. Herennius⁽⁸²⁰⁾ et extra iiii de .⁽⁸²¹⁾ Item patet quod tacita renuntiatio fit sine superioris auctoritate, licet expressa non possit, ut supra de testa. Admonet,⁽⁸²²⁾ sicut plus ualet tacita prohibitio cum litem contestor. ff. de solut. Si quis stipulatus fuerit,⁽⁸²³⁾ quam expressa, ut ff. eodem Vero.⁽⁸²⁴⁾ electionem: Supra de elect. Cum nobis olim.⁽⁸²⁵⁾ Appellatio enim non impedit, ne id fiat quod perpetuo edicto decernitur. ff. de appell. recip. uel non l.ult.⁽⁸²⁶⁾ Arg. contra supra de appell. Quia requisisti, lib. ii.⁽⁸²⁷⁾ laur.
 

13. DE REBVS ECCLESIE NON ALIENANDIS
 

1. POSSESSIONES ad mensam: Simile supra eodem c.i, lib.ii.⁽⁸²⁸⁾

supra xii q.iii c.ult.,⁽⁸²⁹⁾ contra. Solutio: Hic prohibetur perpetua alienatio possessionum, ibi conceditur specialiter terciarum. Vel quod ibi dicitur, quod potest alienare, intellige de consensu capituli, et si causa subest. monachi: Econuerso bene possunt seculares ammoueri ab aliqua ecclesia et in ea institui regulares, si episcopi diocesiani accedat consensus, dum tamen secularibus alibi honeste prouideatur. supra de eccles. edific. Ad audientam, lib.ii.⁽⁸³⁰⁾ Non tamen intelligam illud inuitis clericis secularibus, inuito enim usurario, non potest proprietarius deteriorem eius causam facere, etiam in meliorem statum mutando. ff. de usu et habit. l.ult.⁽⁸³¹⁾ Set de regulari non potest fieri secularis ecclesia, ut xix q.iii Que semel,⁽⁸³²⁾ nisi auctoritate pape, ut supra ne clerici uel monach. c. penult,⁽⁸³³⁾ uel nisi nulli inueniantur de illo ordine, per quos possit locus ille ordinari, ut infra de relig. dom. Inter,⁽⁸³⁴⁾ uel nisi aliter non possit reconformari locus ille quam per seculares canonicos, ut extra iiii de statu monach. Cum nobis.⁽⁸³⁵⁾ jo.

2. AD NOSTRAM enormiter: Hoc ideo dicit quia pro leui dampno non competit restitutio, ut ff. de in integ. rest. Scio.⁽⁸³⁶⁾ Set numquid in hoc casu cum etiam leditur enormiter, subuenietur ei per in integrum restitutionem, uel numquid ipso iure tuta est? Dicunt quidam quod ipso iure tuta est quia contractus talis non tenet, ut xii q.ii Bone et c. Sine.⁽⁸³⁷⁾ Hoc non concedo nam cum consensus omnium affuit, licet alienatio facta sit in casu illicito, tenet alienatio, ut supra de empt. ut uend. c.ult., lib.i⁽⁸³⁸⁾ et supra de hiis que fiunt ab episcopo Cum nos, lib.i.⁽⁸³⁹⁾ Set si decepta est ecclesia ultra dimidiam iusti precii subuenitur ei communi iure, ut infra titulo i c.ii.⁽⁸⁴⁰⁾ C. de rescind. uend. l.ii⁽⁸⁴¹⁾ et supra de empt. et uend. c.ult., lib.i.⁽⁸⁴²⁾ Et secundum hoc usque ad xxx annos potest agere, licet alii dicant quod etiam in hoc casu agendum sit iudicis offitio. jo. sufficere: Set non uidetur quod iste debeat lucrari fructus quos percepit, supra id quod ipse dedit ecclesie. Nam cum aliquis restituitur, debent omnia restitui in pristinum statum ut neuter sit in dampno uel in lucro, ut C. de reput. l.i,⁽⁸⁴³⁾ set hoc est propter laborem suum ut hic dicit. Item quia bona fide percepit fructus, ut ff. de adquir. rerum dom. Bone fidei emptor.⁽⁸⁴⁴⁾ Et arg. xii q.ii Vulterane.⁽⁸⁴⁵⁾ jo. pro labore: Simile xii q.ii Caritatem.⁽⁸⁴⁶⁾ Quoniam si petere uellet necesse, haberet fructius refundere. ff. de rei uind. Sumptus.⁽⁸⁴⁷⁾ laur.
 

14. DE EMPTIONE ET VENDITIONE
 

1. AD NOSTRAM vsurarios: Si autem non ageretur in fraudem, secus esset. Et tunc haberet emptor fructus, licet rescinderetur contractus. C. de pact. inter empt. et uend. l.ii.⁽⁸⁴⁸⁾ et supra titulo i c.ult.⁽⁸⁴⁹⁾ jo. ex eo: Simile infra de pignor. Illo.⁽⁸⁵⁰⁾ In contractibus enim, potius est rei ueritas consideranda, quam scriptura, ut C. plus ualere quod agitur l.i et ii.⁽⁸⁵¹⁾ infra qui filii sint legit. c.i⁽⁸⁵²⁾C. de contrahend. empt. Si ancillam.⁽⁸⁵³⁾ jo. dimidiam: Et ita quantitas precii est augmentum doli. ff. de transact. Cum hii § Modus.⁽⁸⁵⁴⁾ Et cessio simulata presumitur propter modicum precium. C. mandati Per diuersas.⁽⁸⁵⁵⁾ Et ex quanitate precii presumitur an aliquid sit uenditum, ut ff. de donat. inter uir. et uxor. Vtrum.⁽⁸⁵⁶⁾ Et est sic arg. contra supra de symon. Et si questiones.⁽⁸⁵⁷⁾ C. de rescind. uend. Dolus.⁽⁸⁵⁸⁾ Arg. etiam ff. de iure dot. Si usus fructus.⁽⁸⁵⁹⁾ jo. contingebat: Vnde agetur ad rescissionem contractus, nisi emptor uellet supplere iustum precium. supra de empt. et uend. Cum dilecti⁽⁸⁶⁰⁾ et infra c.i, secus est in transactione secundum quosdam. Tenet enim transactio, licet quis decipiatur ultra dimidiam iusti precii. infra de relig. dom. Constitutus,⁽⁸⁶¹⁾ ubi episcopus omnia iura dimisit, solis viii denariis pro pensione retentis. Et est expressum quia si post transactionem inueniuntur publica instrumenta per que apparet quod deceptus fuit in quadruplum transigens, non tamen rescinditur transactio. ff. ad Trebell. Lucius § ult.⁽⁸⁶²⁾ Et est ratio in transactione quia hoc ipsum, quod a lite receditur, magnum commodum est, unde indebitum solutum ob transactionem non repetitur. ff. de condit. inde. In summa.⁽⁸⁶³⁾ Et hoc uerum est nisi aliquis uelit agere iudicis offitio, quia restituitur aliquis uelit agere iudicis offitio, quia restituitur aliquis si lesus est in transactione, sicut si lesus est in sententia aliqua, siue in aliquo contractu, ut C. si aduersus transact. l.i,⁽⁸⁶⁴⁾ set si directe uelit agere contra transactionem, tunc secus esset.

1.8. CVM CAVSA aut recepto: Supra eodem titulo Cum dilecti.⁽⁸⁶⁵⁾ C. de rescind. uend. l.ii.⁽⁸⁶⁶⁾ memoratas: Set quo iure agetur ad rescindendum contractum talem? Dicunt quidam quod iudicis offitio, quia lex dicit quod actione ex empto non potest agi ad rescindendum contractum, ut C. de empt. et uendit. l.iiii,⁽⁸⁶⁷⁾ secundum hoc agetur tantum usque ad quadriennium, quia usque ad illud tempus competit restitutio in integrum. C. de tempor. in integ. rest. l. ult.⁽⁸⁶⁸⁾ Alii dicunt quia conditione ex illa lege, C. de rescind. uend. l.ii,⁽⁸⁶⁹⁾ et secundum hoc usque ad xxx annos, quia omnes conditiones, cum sint personales, perpetue sunt. Credo quod agetur actione ex contractu, ex uendito, scilicet ad supplendum pretium alternatiue, uel rescindendam uenditionem. Nec est mirum si per actionem ex contractu agitur ut recedatur a contractu, ut ff. de actione empti. Ex empto § Si quis uirginem,⁽⁸⁷⁰⁾ quia in contractibus bone fidei multa ueniunt de quibus nec est dictum, nec cogitant, ut ff. de contrahend. empt. Quotiens et l. sequenti,⁽⁸⁷¹⁾ ut C de actione empt. l.i.⁽⁸⁷²⁾ jo. tempore iusto: Illud enim tempus inspitiendum est contractus, scilicet non sententie, arg. supra de elect. Dudum circa finem.⁽⁸⁷³⁾ ff. de minoribus Denique § Scientia.⁽⁸⁷⁴⁾ quantitatem ualoris Videtur quod non potuerunt probare excessum deceptionis, quin probauerunt quantitatem ualentie rei. Responsio hoc modo potuit esse, quia cum res essent uendite, x testes dixerunt quod ualebant multo plus quam xx. Set non taxabant certum pretium ualentie rei, quod iterum probari debet, uel constitit pape per confessiones partium quod res ualebant ultra dimidiam iusti pretii, set non conueniebant de quanitate ualoris quam monachi debent probare, unde non producuntur hic testes super eodem capitulo, tamen super eodem possent induci in tali casu, quia ad aliud agitur modo quam prius. Sic supra de testibus Veniens, lib. eodem.⁽⁸⁷⁵⁾ Set qualiter probabit pretium rei? Dico quod ex qualitate rei et ex quantitate reddituum, ut C. de rescin. uend. Si quos.⁽⁸⁷⁶⁾ ff. de rebus eorum que sub tut. uel cura Si fundus, in principio.⁽⁸⁷⁷⁾ Quandoque res tantum estimatur quantum inde potest colligoi in l annis, ut in authen. de alienat. et emphit. § Hoc etiam, coll. ix.⁽⁸⁷⁸⁾ Quandoque etiam consideratur quantum in xx annis possit colligi, ut in authen. de rebus eccles. non alienat. § Si uero alicuius, coll.ii.⁽⁸⁷⁹⁾ jo.
 

15. DE RERVM PERMVTATIONE
 

1. CVM OLIM obtentu: Idest, ad eius petitionem adiungendum: Nota suspectum esse iuditium quod fit ab uno, sic lxxxi di. In omnibus, ut xii q.ii Vobis.⁽⁸⁸⁰⁾ supra de offit. delegat. Prudentiam, lib.ii,⁽⁸⁸¹⁾ quia per plures homines manifesta ueritas reuelatur, ut C. de fideicom. l.ult.⁽⁸⁸²⁾ Item et iudicem dico adiungendum ubicumque cause alique allegantur que plene non sufficiunt ad remouendum iudicem, secundum quod potest intelligi iii q.iii Offeratur.⁽⁸⁸³⁾ jo. processum: Usque ad sententiam, alias bene processum fuit coram eis. jo. confessus: Que confessio ei preiudicare debuit. supra de confess. c.i, lib. eodem.⁽⁸⁸⁴⁾ Set aduersario non preiudicauit. supra de adulter. et stupro. c.ult., lib.i.⁽⁸⁸⁵⁾ supra ii q.v Interrogatum.⁽⁸⁸⁶⁾ jo. portaret: Stultus erat qui recepit illas litteras quia primo debuit eas diligenter inspexisse, et licite potuit contradicere relationi iudicis, ut ii q.vi § Biduum, in fine⁽⁸⁸⁷⁾ et C. de relationibus l.i et ii.⁽⁸⁸⁸⁾ jo. suspicionis Et ita licet quis recipiat litteras siue relationem iudicis, per hoc non impeditur, quin possit eundem iudicem recusare ut dixi supra ut lite non contest. Accedens.⁽⁸⁸⁹⁾ jo. proprio motu: Sic ergo recusari potest ille iudex quem princeps ex proprio motu delegat, arg. contra supra de appellat. Nouit, lib. eodem⁽⁸⁹⁰⁾ et ff. de offit. prefec. pretor. l.i.⁽⁸⁹¹⁾ Credit enim princeps eos non aliter fore iudicaturos quam ipse esset iudicaturus, ut ibi dicitur. Item arg. contra instit. de satisdat. tutorum, in principio⁽⁸⁹²⁾ et C. de suspect. tutoribus Etiam.⁽⁸⁹³⁾ spoliare: Certum est quod nulli per se sua auctoritate possunt facere commutationes prebendarum, ut supra de prebend. c.ii, lib. eodem⁽⁸⁹⁴⁾ et supra de prebend. Ad audientiam, lib.ii.⁽⁸⁹⁵⁾ supra de prebend. Maioribus.⁽⁸⁹⁶⁾ Set episcopus sua auctoritate potest transmutare personas de una ecclesia ad aliam, ita ut de hoc nullum pactum precedat, ut supra de rerum permut. Quesitum, lib.ii.⁽⁸⁹⁷⁾ jo. diffinitiuam Ergo in ciuili causa alique sunt partes iudicis in confitentem, similiter in criminalibus, ut ii q.i Nos in quemquam.⁽⁸⁹⁸⁾ Nec contradicit ff. ad legem Aquil. Proinde,⁽⁸⁹⁹⁾ nam nulle sunt in cognoscendo set alique sunt in pronuntiando. jo.
 

16. DE FEVDIS
 
 
 

1. INSINVATIONE gageria: Idest pignus quam tu: Scilicet dominus feudi. nantelmo: Scilicet feudatario. accedente: quod esset presens et taceret, arg. ff. de donat. inter uirum et uxor. Seruus communis.⁽⁹⁰⁰⁾ (ck) uinc. Qui cum alio fratre feudum illud receperat. jo. immunis: In hoc casu permittitur ecclesie fructum non computare in sortem ut res illa cicius perueniat ad ecclesiam, simile supra de usuris c.i, lib.i.⁽⁹⁰¹⁾ Set quid si ille uellet seruire ecclesie ad hoc ut ecclesia computaret fructus in sortem? Dico quod in hoc non est audiendus. jo.

2. EX PARTE TVA alienare: Feudum non potest alienari, set in dotem potest dari usque afd uitam dantis, ut infra de dote post diuor. restit. Nuper.⁽⁹⁰²⁾ De hoc dixi supra de constit. c.i.⁽⁹⁰³⁾ jo. consortem Videbatur forte dubitatio ex hoc quasi non esset necesse filium uel socium inuestire, cum ad eos iure successionis uel iure accrescendi debeat peruenire. Vel hec fuit dubitatio an ille qui alienat feudum irrequisito domino statim illud ammittat, ita quod alius inde possit inuestiri. Et respondetur quod sic, ut dicit constitutio Frederici, Imperialem⁽⁹⁰⁴⁾ licet de nouo infeudare non possit, non obstante sacramento. Sicut et licet ueterem synagogam iudeis reficere, non de nouo construere. supra de iudeis Consuluit.⁽⁹⁰⁵⁾ ff. de noui operis nunciat. l.i § Opus nouum.⁽⁹⁰⁶⁾ Et dicitur uetus feudum quod olim concessum est, licet feudatarius possessionem non dum nactus fuerit. infra de donat. c.ii,⁽⁹⁰⁷⁾ uel dicitur illud feudum nouum quod quandoque fuerit infeudatum, ut xxiiii q.i Acatius.⁽⁹⁰⁸⁾ xii di. Preceptis.⁽⁹⁰⁹⁾ xxxiiii q.i Non satis.⁽⁹¹⁰⁾ jo. filium uel: Videtur quod ob delictum patris non debeat filius ammittere feudum, arg. ff. de in ius uocando Adoptiuum, in fine.⁽⁹¹¹⁾ ff. de decurio. l.ii § Nullum.⁽⁹¹²⁾ ff. de bonis dampna. Cum ratio naturalis § i, ii.⁽⁹¹³⁾ Arg. contra C. de bonis lib. Queritur.⁽⁹¹⁴⁾ Arg. contra C. de questionibus Diuo.⁽⁹¹⁵⁾ ff. de iure patron. Iura et l. Qui contra legem.⁽⁹¹⁶⁾ jo. in tertio: Hii sunt iii casus in quibus feudum dari potest, non obstante iuramento. Quartum habes infra de donat. Per tuas.⁽⁹¹⁷⁾ jo.
 

17. DE PIGNORIBVS
 

1. ILLO VOS CREDIMVS annos: Cum contractus sub hac forma celebratur, ut emptori liceat a contractu recedere, si emptio ei displiceat. Tunc usque ad lx dies potest emptor recedere a contractu et ultra non, nisi hoc dictum sit quod quandocumque possit recedere a contractu, ut ff. de edil. edict. Quodsi nolit § ult.⁽⁹¹⁸⁾ (ck) jo. displiceret: ff. de rescind. uend. Si conuenit.⁽⁹¹⁹⁾ per conditionem: ff. de contrahend. empt. l.iii.⁽⁹²⁰⁾ ff. de in diem adiect. l.i.⁽⁹²¹⁾ presumitur: Set uidetur quod hoc non debeat obstare emptori quod aliquid ultra recepit. Ex quo fructus receptos computat insoluenda peccunia, nam percipiendo fructus suos facit, ut ff. de in diem adiect. l. ii Responso Verum est.⁽⁹²²⁾ Set tamen tenetur eos restituere, ut ff. eodem Item.⁽⁹²³⁾ jo. consueuerit: Et ita ex qualitate persone presumitur contractus talis factus in fraudem usurarum. Idem potest dici in contractu ubi pena adicitur que legitimas usuras excedit, ut ff. de actione empti.Iulianus § Ibidem.⁽⁹²⁴⁾ Et est simile ubi presumitur contra aliquem ex eo quod consueuit facere, ut ff. de pigner. actione Vel uniuersorum.⁽⁹²⁵⁾ ff. de usur. Qui semissis § i.⁽⁹²⁶⁾ ff. ad Maced. Item si § Quod dicitur.⁽⁹²⁷⁾ff. de legat. iii Nummis.⁽⁹²⁸⁾ jo.

2. EX LITTERIS diligentius Vt dicebat episcopus quia non plene examinauerunt, nec causam sufficienter instructam domino pape remiserunt. specialiter pertinere: Quod non est uerum, quia causa dotis ad ecclesiasticum iudicem spectat, ut supra de diuort. De prudentia, lib.ii,⁽⁹²⁹⁾ nisi uelis dicere quod causa dotis tunc demum spectet ad ecclesiasticum iudicem, cum accessorie uult cognoscere de dote. Item habes hic quod mulier potest petere dotem constante matrimonio, quod regulariter facere non potest, ut C. si constante matrimon. dos pet. l. una,⁽⁹³⁰⁾ set istud ideo est quia uir labitur in facultatibus, tunc enim mulier potest petere dotem, et in aliis casibus, ut ff. de iure dotium Mutus et l. Quemadmodum § i.⁽⁹³¹⁾iusticiario: Et male quia propter delictum mariti mulier non priuatur sua dote, ut C. ad legem Iuliam Maiestatis,⁽⁹³²⁾ Quisquis⁽⁹³³⁾ et C. de bonis dampn. Si quis⁽⁹³⁴⁾ et authen. Bona,⁽⁹³⁵⁾ nec etiam propter delictum patris, ut C. soluto matrimon. l.ii.⁽⁹³⁶⁾ jo. remanserunt: Que dicebantur esse sororum uiri. minutias: ff. fam. hercis. Plane.⁽⁹³⁷⁾ Arg. preferatur: Verum est quod mulier prefertur omnibus creditoribus qui habent personales accusationes, uel qui habent tacitas ypothecas, ut C. qui potior. in pignor. Assiduis.⁽⁹³⁸⁾ Set non prefertur mulier creditoribus habentibus expressas ypothecas, nam cum fiscus simile habet priuilegium cum muliere, ut C. de priuil. fisci l. Quamuis,⁽⁹³⁹⁾ et fiscus non prefertur prioribus creditoribus habentibus expressas ypothecas, ut ff. qui potior. in pignor. Si pignus,⁽⁹⁴⁰⁾ ergo nec mulier eis prefertur. ea capi Quod facere non potuit in preiudicium mulieris, ut C. ne uxor pro marito § Ob maritorum.⁽⁹⁴¹⁾ dedisset in dotem: In hiis duobus articulis erat tota uis questionis ut patet per finem decretalis. jo. cause insistere: Recipiendo nouas probationes post publicationem prout sequitur. viro dedisse Scilicet x libras Tarenorum. la. possidere: Et de residuo poterit agere contra omnem possessorem rerum quondam mariti que sibi fuerant obligate. in iure C. de donat. inter uirum et uxorem Res uxoris.⁽⁹⁴²⁾ ff. solut. matrimon. l.i.⁽⁹⁴³⁾ C. ne uxor pro marito l.ii.⁽⁹⁴⁴⁾ Nisi in casu ut C. in quibus casibus pignus tacite contrah. Satis.⁽⁹⁴⁵⁾ jo. tacite obligata Hoc priuilegium dotis quod omnia bona uiri pro ea obligata sint uxori, ne extenditur ad parafernalia, ut C. de pact. conuent. tam super dote l.ult,⁽⁹⁴⁶⁾ nec ad donationem propter nuptias. C. qui potiores in pign. l.ult., in fine.⁽⁹⁴⁷⁾ Ad similitudinem hanc dico bona omnia prelati obligata ipsi ecclesie si male ammistrauerit, et forte ob hoc dicit capitulum quod res episcopi eodem priuilegio quo et res ecclesie gaudent. xvi q.i Similiter.⁽⁹⁴⁸⁾ Sicut et res tutoris pupillo: honore transierunt: C. in quibus ex causis pignus tacite contrah. l.i.⁽⁹⁴⁹⁾ jo. honere transierunt(bis): Simile ff. de contrahend. empt. Alienatio.⁽⁹⁵⁰⁾ C. de distract. pig. Si debitor.⁽⁹⁵¹⁾

3. CVM CONTRA NOBILEM canonicas sanctiones: Supra de usur. Quoniam non solum.⁽⁹⁵²⁾ C. de pignerat. act. l.i et ii.⁽⁹⁵³⁾ jo. annullasent: Non enim potuit secundus creditor in plus obligare quam ei essent obligate, ut infra de dote post diuor. restit. Nuper.⁽⁹⁵⁴⁾ jo.
 

18. DE DONATIONIBVS
 

1. DILECTI FILII non ualeat: Tamquam non domino facta, quasi tolerentur Ybernici in possessionibus ut coloni non ut domini, ex quo Anglici terram illam subiecerunt sibi. la. alicui Anglico: Si quis detinet rem ecclesie auctoritate principis, per hoc non est excusatus, ut xii q.ii Quicumque,⁽⁹⁵⁵⁾ nec enim habet locum in ecclesiasticis rebus lex illa C. de quadrien. prescript. Bene,⁽⁹⁵⁶⁾ ubi dicitur quod tutus est qui a principe recipit rem alienam. Hoc ideo quia ecclesia pro se legem illam noluit admittere, ut xvi q.i Placuit.⁽⁹⁵⁷⁾ nec naturalis: Secundum quam una est omnium libertas. supra de. i Ius naturale.⁽⁹⁵⁸⁾ la.

2. PER TVAS NOBIS in feudam concessit: Sicut et papa quandoque concedit priuilegium ob gratiam prestiti obsequii. supra xxii q.i § ult., circa finem.⁽⁹⁵⁹⁾ Simile supra de elect. Dudum, in fine.⁽⁹⁶⁰⁾ jo. in possessione: sic ergo non adhipiscitur quis possessionem per inuestituram, ut supra de hiis que fiunt a maior. parte capit. Ex ore.⁽⁹⁶¹⁾ jo. de nouo: Forte iurauit se nouum feudum non concessurum, set tali iuramento non obstante, licite potuit hec infeudare, ut supra de feudis Ex parte.⁽⁹⁶²⁾ infra de censibus Cum uenerabilis.⁽⁹⁶³⁾ Item et alia ratione non ligabat ipsum iuramentum, quia licite potuit perficere donationem licet eam non potuit inchoare, ut supra de iudeis Consuluit, lib.ii.⁽⁹⁶⁴⁾ ff. de oper. noui nuncia. l.i § Opus nouum.⁽⁹⁶⁵⁾ ff. de donat. inter uirum et uxor. Si donate § Si sponsus.⁽⁹⁶⁶⁾ Nichil enim nouum nunc dat, set datum declarat, ut ibi dicitur. Item quia multa permittuntur fieri ex consequentia prioris actus, ut C. ad Velleianum Si mulier.⁽⁹⁶⁷⁾ ff. de minoribus l.iii § Scio.⁽⁹⁶⁸⁾ jo. vel dolum: Supra xx q.iii Constituit.⁽⁹⁶⁹⁾ supra quod metus causa c.ult., lib. eodem.⁽⁹⁷⁰⁾ Nec ecclesia debet alicui laqueum inicere, ut xxvii q.i De uiduis.⁽⁹⁷¹⁾ integrare: Supra de solutionibus c.i, lib.i,⁽⁹⁷²⁾ quia adiuuuari nos non decipi beneficiis oportet, ut ff. commodat. In commodato § i, in fine.⁽⁹⁷³⁾ jo.

3. CVM DILECTI in forestam: Foresta est locus ubi includuntur fere et ubi ius uenandi habetur. ad superiorem: Set quare non spectat illa determinatio ad omnia precedentia, ut supra de appell. Quesisti, lib.i,⁽⁹⁷⁴⁾cum determinatio in medio posita uel in principio, spectat ad sequentia, ut supra de appellat. Secundo.⁽⁹⁷⁵⁾ ff. de leg. iii Si quis in principio.⁽⁹⁷⁶⁾ ff. de leg. i Talis § ult. et sequenti lege?⁽⁹⁷⁷⁾ Set hoc ideo quia uerba donationis plenius sunt interpretanda, ut hic dicit. jo. plena: C. que res pig. obli. non pos. l.ult.⁽⁹⁷⁸⁾ ff. de uerb. obligat. In conuentionalibus.⁽⁹⁷⁹⁾ff. si certum pet. l.iii.⁽⁹⁸⁰⁾ plenior: ff. de regul. iuris In testamentis.⁽⁹⁸¹⁾ ff. de uino et tritico leg. l.ii.⁽⁹⁸²⁾ plenissima: Supra de rescript. Olim.⁽⁹⁸³⁾ xvi q.ii Visis⁽⁹⁸⁴⁾ et q.i Frater.⁽⁹⁸⁵⁾ infra de decimis Ex parte.⁽⁹⁸⁶⁾ ff. de offit. prefecti urb. l.i § Cum urbem.⁽⁹⁸⁷⁾ ii q.iii § Notandum, in fine.⁽⁹⁸⁸⁾ ff. de iure emunitatis l.iiii.⁽⁹⁸⁹⁾ C. de usufruct. Antiquitas.⁽⁹⁹⁰⁾

4. PASTORALIS OFFITII quod suum est: Quod ergo concedit ecclesiam solum illud quod suum est intelligitur concessisse. ff. de contrahend. empt. Qui tabneras⁽⁹⁹¹⁾ et ff. de leg.i Si domus § ult.⁽⁹⁹²⁾ff. de usu et habit. Si ita.⁽⁹⁹³⁾ Arg contra supra de iure patron. Quod autem.⁽⁹⁹⁴⁾ ff. de leg.ii Meuius § penult.⁽⁹⁹⁵⁾ Set quid si laicus concedit ecclesiam de consensu episcopi? In eo casu, non uidetur episcopus aliquid iuris concessisse, set tantum donationem laici ratam habere in eo quod ipse dare potuit, ut supra de iure patron. Quod autem.⁽⁹⁹⁶⁾ jo. obtinet temporaliter: Per hoc reprobatur quod dici consueuit xvi q.ii c.i. supra de iure patron. Quod autem,⁽⁹⁹⁷⁾ scilicet quod idem est si episcopus concedit ecclesiam cum omni iure suo, uel si simpliciter dicat `Concedo uobis ecclesiam illam,' nam ut hic patett aliud est iuris in uno quam in alio, sicut aliud si aliqui contrahunt societatem simpliciter, et aliud si contrahunt societatem omnium bonorum, ut ff. pro socio l.iii § i et l. Cum societatem.⁽⁹⁹⁸⁾ Sic aliud est dicere a munere, aliud ab omni munere, ut i q.i Sunt nonnulli.⁽⁹⁹⁹⁾ Arg. contra xxxi q.i Quod si dormierit.⁽¹⁰⁰⁰⁾ ff. de seruitutibus Si cui⁽¹⁰⁰¹⁾ et supra de iure patron. Ex litteris, lib.i⁽¹⁰⁰²⁾ et ff. de contrahend. empt. Si aque ductus.⁽¹⁰⁰³⁾ jo. sui capituli: Nisi possit solus concedere ratione consuetudinis prescripte, ut supra de hiis que fiunt ab episcopo Ea noscitur, lib.ii.⁽¹⁰⁰⁴⁾ jo.

5. INTER DILECTOS ex causis: Quod licite potest fieri ut nunc agatur de adhipiscenda et postea de recuperanda, sic ff. de acquirenda possessione Naturaliter § Nichil.⁽¹⁰⁰⁵⁾ Et eadem res ex diuersis causis potest peti, ut supra de confirmat. Examinata.⁽¹⁰⁰⁶⁾ C. de pet. heredit. Hereditas⁽¹⁰⁰⁷⁾ et ff. de excep. rei iudic. Cum queritur.⁽¹⁰⁰⁸⁾ jo. ad petitorium: Quod potuit licite fieri, ut supra de causa pos. Pastoralis.⁽¹⁰⁰⁹⁾ assignationem: Talia enim possunt fieri per procuratores, ut infra de raptoribus Accedens.⁽¹⁰¹⁰⁾ supra de prescript. Si diligenti.⁽¹⁰¹¹⁾ jo. de re litigiosa: Nonne res litigiosa potest donari ob causam transactionis, ut C. de litig. l.ult?⁽¹⁰¹²⁾ Solutio. Non, nisi in aduersarium qui fecit eam litigiosam, nec hoc uidetur esse alienatio. Non autem in alium, quia tunc esset alienatio, sicut agendo iudicitio communi diuidundo cum fratre, non possum alienare in alium partem meam. C. communi diuid. l.i.⁽¹⁰¹³⁾ uinc. suam turpitudinem: Nota quod non auditur allegans turpitudinem suam, ut C. de seruo pignori dato Si creditoribus.⁽¹⁰¹⁴⁾ C. de reuocand. donat. Cum profitearis.⁽¹⁰¹⁵⁾ Arg. contra supra de concess. prebend. non uac. c.ult., lib. eodem,⁽¹⁰¹⁶⁾ ut supra de testibus Sicut, lib.i.⁽¹⁰¹⁷⁾C. de liberali causa l.i.⁽¹⁰¹⁸⁾ jo. adiudicare: Set qualiter poterant isti se subicere cum ad episcopum talia spectant, ut supra de excess. prelat. Sicut⁽¹⁰¹⁹⁾ et supra de consuetud. c.ult., lib. eodem,⁽¹⁰²⁰⁾ nec enim aliquis a se potest eximere iurisdictionem sui prelati, ut supra de foro compet. Si diligenti?⁽¹⁰²¹⁾Respon. Licet isti se non poterant subicere, tamen per talem subiectionem, sibi poterant facere preiuditum. supra de renuntiat. Quod in dubiis,⁽¹⁰²²⁾ ut vii q.i Si quis episcopus.⁽¹⁰²³⁾ Sub conditione tamen, se possunt subicere, ut supra de restit. spoliat. Olim, lib. eodem.⁽¹⁰²⁴⁾ Item et personas suas possent subicere, ut supra quod metus causa c.ult., lib. eodem.⁽¹⁰²⁵⁾ jo. diocesiano episcopo: De simili subiectione habes supra de sentent. et re iudicat. Suborta, lib. eodem.⁽¹⁰²⁶⁾ jo. § Si ita generaliter dat episcopus ecclesiam, tunc intelligitur etiam dedisse ius instituendi, ut xvi q.ii Visis.⁽¹⁰²⁷⁾ Set quamcumque generaliter eximat episcopus aliquam ecclesiam a se, semper intelligitur quatuor sibi retinuisse, scilicet correctionem, ut xvi q.ii Visis,⁽¹⁰²⁸⁾ procurationem et uisitationem, ut infra de censibus Cum uenerabilis,⁽¹⁰²⁹⁾ cathedraticum ut hic. Non obstat quod est infra de relig. domibus Constitutus,⁽¹⁰³⁰⁾: ubi videtur quod episcopus generaliter in totum possit a se eximere aliquam ecclesiam, quia illa datio fuit confirmata auctoritate pape. Sicut uides quod quamcumque generaliter patronus remittat ius patronatus, tamen quedam iura retinet in liberto, ut C. de bonis liberto. l.ult.⁽¹⁰³¹⁾ Et uidetur mirabile quod episcopus plus intelligitur dedisse quando minus habet, set hoc ideo est quia donationem interpretari debemus ut ualeat quam ut pereat, ut infra de uerb. signif. Abbate.⁽¹⁰³²⁾ jo.: acta nullum: Simile infra de capell. mon. c. unico.⁽¹⁰³³⁾ et supra de re iud. Cum super et suborta.⁽¹⁰³⁴⁾ jo.

6. APOSTOLICE SEDIS in canone: Supra xii q.ii Bone.⁽¹⁰³⁵⁾ quis episcoporum: Ex hoc uidetur quod episcopus sine consensu capituli possit talem donationem facere, ut dixi supra de hiis que fiunt ab episcopo Pastoralis, lib. eodem.⁽¹⁰³⁶⁾ Quidam tamen dicunt quod non possit nisi ad tempus uite sue. jo. equitas: C. de iudiciis Placuit.⁽¹⁰³⁷⁾ grauia dampna: Supra de decimis Suggestum.⁽¹⁰³⁸⁾supra xii q.i Nulli episcoporum.⁽¹⁰³⁹⁾ supra xii q.ii Si episcopus.⁽¹⁰⁴⁰⁾ ff. de usu fructu Si is qui binas⁽¹⁰⁴¹⁾ C. de precibus imper. off. Quotiens.⁽¹⁰⁴²⁾ jo. de possessionibus: Nota quod dicit de possessionibus. Solent enim doctores hanc donationem ad prouentus tantum restringere, et etiam temporalem solummodo constituere, arg. xii q.ii Bone,⁽¹⁰⁴³⁾ ubi dicitur census etc. Set eam credo de possessionibus, et in perpetuum fieri posses secundum quod preuiderit donator ita tamen quod nec in hoc, nec in illo ledatur ecclesia. jo. ad cathedralem: Scilicet collegium, ut infra titulo proximo Requisisti.⁽¹⁰⁴⁴⁾esse collatum: Patet ergo quod currit prescriptio in re ecclesiastica illicite alienata, licet uideatur contra quia male fidei possessor est qui contra legum interdicta mercatur, ut C. de agricol. Quemadmodum,⁽¹⁰⁴⁵⁾ et quia iuris ignorantia non prodest in usucaptione, ut ff. de iuris et facti ignor. Iuris.⁽¹⁰⁴⁶⁾ jo. quod collatio: Supra de rebus ecclesie non alien. c.ii.⁽¹⁰⁴⁷⁾ jo. ex ostensione: Vt si ostendatur ere alieno ecclesia grauata, uel graues in proximo imminere expensas. uinc. expressione alicuius: Quedam enim sunt que melius intellectu quam locutione comprehenduntur. ff. de solut. Ratum⁽¹⁰⁴⁸⁾ et ff. rem ratam haberi Quo enim § Iulianus⁽¹⁰⁴⁹⁾ et ff. de stipulat. seruorum Seruus communis.⁽¹⁰⁵⁰⁾
 

19. DE TESTAMENTIS
 

1. CVM TIBI de benignitate: Infra de uerb. sign. Cum tibi.⁽¹⁰⁵¹⁾ jo. dispositione: Licet talis de benignitate canonica uideatur testamentum condidisse, tamen reuera non est testatus, quia nullum est testamentum ubi nomen heredis non exprimitur, ut C. de testament. Iubemus, circa finem,⁽¹⁰⁵²⁾ ut ff. de hiis que in testam. delentur Proxime.⁽¹⁰⁵³⁾ Set sicut nutu possunt relinqui aliqua, ut C. de fideicom. Et in epistula.⁽¹⁰⁵⁴⁾ ff. de leg.iii Nutu,⁽¹⁰⁵⁵⁾ et sicut nutu deprehenditur uoluntas obmutescentis, ut xxvi q.vi Qui recedunt,⁽¹⁰⁵⁶⁾ sic nutu de equitate canonica fit testamentum. Sic et sufficit ad locutionem alterius quod quis annuat testibus presentibus, et dicitur decedere testatus, et tale testamentum dicitur nuncupatiuum, ut C. qui testam. facere possunt Hac consultissima.⁽¹⁰⁵⁷⁾ Licite ergo potest quis committere uoluntati alterius factionem testamenti sui. Distinguitur tamen quia aut in uoluntate heredis committo factionem testamenti aut in uoluntate alterius. Si in uoluntate heredis, licite possum, licet expresse eius uoluntati committam, ut ff. de condict. instit. Verba hec.⁽¹⁰⁵⁸⁾ Set si confero in expressam uoluntatem alterius, non ualet, ut si dicam `instituo heredem quem Titius uoluerit,' ut ff. de heredibus instit: Illa institutio,⁽¹⁰⁵⁹⁾ secus si tacite, ut ff. de hered instit. Ille autem institutiones,⁽¹⁰⁶⁰⁾ set legatum potest committi arbitrio legatarii, ut ff. de leg.ii l.i,⁽¹⁰⁶¹⁾set alterius arbitrio expresse non possunt committi, ut ff. de leg.i Captatorie.⁽¹⁰⁶²⁾ Incerte autem persone possunt institui heredes, ut instituo pauperes heredes, ut C. de episcop. et clericis Si quis ad declinandam et l. Nulli.⁽¹⁰⁶³⁾ jo. dispositione(bis): Tacita secus est si expressa, ut ff. de heredibus instit. Si quis Sempronium.⁽¹⁰⁶⁴⁾ tan.

2. OFFITII legitimam: Secundum locorum diuersitatem uarie et diuerse sunt. supra de sepult. Certificari, lib.ii.⁽¹⁰⁶⁵⁾ uinc. aliis renuntiasse: Arg. quod recipiendo unum non intelligitur renuntiare alii, nisi hoc sit dictum, sic ff. de act. et obligat. Quotiens.⁽¹⁰⁶⁶⁾ Sic uxor recipiendo legatum non intelligitur renuntiare doti, ut C. de rei uxorie actione Rem in presenti § Sciendum.⁽¹⁰⁶⁷⁾ Arg. contra C. de pactis conuent. Si mulier.⁽¹⁰⁶⁸⁾ ff. ad legem Falcid. Si debitor.⁽¹⁰⁶⁹⁾ ff. de inoffic. testa. l.ult.⁽¹⁰⁷⁰⁾ constiterit: Si forte testator apposuit conditionem quod episcopus esset contentus ea parte, et hoc in fraudem fecit, non ualet quia non potuit auferre illam partem episcopo que ei ex constitutione debetur, ut infra c. proximo. poterit exigere: Videtur quod tantum debeat agere ad supplementum hoc casu, si minus legitima portione sibi relinquid, arg. C. de inoffic. testa. Si quando § Illud et l. Omnino.⁽¹⁰⁷¹⁾

3. REQVISISTI: vel quartam: Supra xii q.ii Vobis, Concesso, Quatuor.⁽¹⁰⁷²⁾ In quibusdam locis medietas. x q.i Antiquos.⁽¹⁰⁷³⁾ In quibusdam enim locis nichil accipitur, et in hiis consuetudo seruanda est. supra de sepult. Certificari, lib.ii.⁽¹⁰⁷⁴⁾ Illa tamen capitula que dicunt res ecclesie esse diuidendas in iiii partes, ut xii q.ii Vulterane,⁽¹⁰⁷⁵⁾ de matricibus loquuntur. istud ecclesie: Hec distinctio sumpta est ab illo capitulo, xii q.iii Pontifices,⁽¹⁰⁷⁶⁾ et licet relinquatur aliquid episcopo sub proprio nomine, tamen presumitur intuitu ecclesie relictum, ut ff. de annuis legat. Annua.⁽¹⁰⁷⁷⁾ Quod intelligo circa relicta in ultima uoluntate, secus si aliquid detur episcopo inter uiuos, tunc presumo intuitu amicicie datum, uel ob spem alicuius remunerationis, licet sit arg. contra xii q.ii Sancimus et c. precedenti⁽¹⁰⁷⁸⁾ et xvi q.i Ad hoc.⁽¹⁰⁷⁹⁾ Item aliud est dicere, `relinquo hoc ecclesie,' et aliud est dicere `relinquo hoc canonicis.' In priori casu relictum est ecclesie, in secundo non, arg. contra ff. de rebus dubiis Ciuibus.⁽¹⁰⁸⁰⁾ ecclesia canonicam: Sic ergo non sufficit in hoc casu agere ad supplementum, ut supra c. proximo. jo. secius autem si: Set que ratio est quare in eo quod relictum est tantum episcopo, ecclesia non habet portionem, et in eo quod est tantum relictum ecclesie, episcopus habet portionem, cum tamen episcopus sit in ecclesia et ecclesia in episcopum, ut vii q.i Scire?⁽¹⁰⁸¹⁾ Set hoc est ideo quia in ecclesia comprehenditur episcopus, ut supra de conces. prebend. non uac. Post electionem,⁽¹⁰⁸²⁾ set nomine episcopi non comprehenditur ecclesia. jo. set persone: Vnde nichil debetur ecclesie, Arg. ff. de pet. hered. Item ueniunt § Non solum.⁽¹⁰⁸³⁾ Arg. contra quod non sit inspiciendum ciuis contemplatione reliquid. ff. de actione empti Iulianus § Si quid⁽¹⁰⁸⁴⁾ et ff. edil. edict. Cum autem § ult.⁽¹⁰⁸⁵⁾ jo. satis decens: Fauore ultime uoluntatis, ut xii q.ii c.i. ff. pro socio Cum duobus § Idem respondit.⁽¹⁰⁸⁶⁾ jo. nimium: Pro modico enim in huius non est curandum gratuitis uotis, ut infra de censibus Ex parte.⁽¹⁰⁸⁷⁾ Sic ff. locati Habitatores,⁽¹⁰⁸⁸⁾ ubi dicitur quod modicum dampnum equo animo ferri debet, et sic patet quod quandoque multum operatur repetitio uerbi. jo. aliquid legetur: Hoc est eius precipuum, set nec illud diuidit cum ecclesia cathedrali. jo. quanta est: Arg. quod non dicitur de gremio ecclesie electus, qui eligitur de minoribus ecclesiis, licet sint ciuitatis, et infra de uerb. sign. Cum clerici.⁽¹⁰⁸⁹⁾ Arg. contra supra de elect. Cum nobis, lib. eodem,⁽¹⁰⁹⁰⁾ ubi dicitur quod totum non est aliud a parte, ut dixi ibi. jo. illud autem: Quod sequitur. laur. in uita: Post mortem bene, si intestatus decedat, arg. infra c. proximo. infra de uerb. sign. Cum tibi.⁽¹⁰⁹¹⁾ supra de penis Presbiteri,⁽¹⁰⁹²⁾ uel ita tantum quod non habet propinquos. xii q.i Sint manifeste.⁽¹⁰⁹³⁾ laur.
 

20. DE SVCCESSIONIBVS AB INTESTATO
 

1. CVM DILECTVS reseruatis: Numquid talis adiectio prodest ei qui uult conuerti ut possit ei retinere proprium? Non, ut infra qui clerici uel uouentes Insinuante.⁽¹⁰⁹⁴⁾ Et arg. x q.i c.ii, licet uideatur quod non tenet, quia talis conditio est contra naturam conuersionis, ut xxxii q.ii Solet.⁽¹⁰⁹⁵⁾ Hic autem profuit adiectio talis quia non fuit conuersus nisi ad participationem orationum. jo. insignum: Arg. quod quantitas corone est signum conuersionis, de talibus signis supra de consuetud. c.i, lib. eodem.⁽¹⁰⁹⁶⁾ jo. confirmauit: Non erat necessaria talis confirmatio quia mors confirmat donationes, etiam tales que prohibite sunt, ut C. de donat. inter uirum et uxorem l. antepenult,⁽¹⁰⁹⁷⁾ immo si quis moriens det ea que uiuus donauerat, intelligitur sola illa dedisse siue confirmasse in morte quarum donatio non ualebat, ut ff. de leg.i Si quando et l. Legata.⁽¹⁰⁹⁸⁾ jo. prefigens: Bene enim potest qui appellat appellationi terminum prefigere, ut in extra de appellat. Oblate, lib.iiii⁽¹⁰⁹⁹⁾ et supra de appellat. Cum sit Romana, lib.i.⁽¹¹⁰⁰⁾ jo. volo sicque: Ex uerbis probatur furor siue stultitia, ut ff. de tutoribus et curator. datis ab hiis l. Hiis⁽¹¹⁰¹⁾ et ff. de condit. instit. Quidam,⁽¹¹⁰²⁾ nam fatuus est qui fatua loquitur, ut xciii di. Legimus,⁽¹¹⁰³⁾ et Job dixit quasi una ex stultis locuta es, ut xxiii q.viii Conuenior.⁽¹¹⁰⁴⁾ Ex factis etiam probatur stulticia, nam stultus est qui ignorat nomen suum, ut C. de hered. instit. l.ult,⁽¹¹⁰⁵⁾ et stulticia perpenditur ex hoc quod quis contempnit discere, ut xxii di. De Constantinopolitana.⁽¹¹⁰⁶⁾ jo. solus testis: Nota quod demum unus testis cum aliis presumptionibus facit fidem ut hic et supra de probat. Proposuisti, lib.ii⁽¹¹⁰⁷⁾ et C. de rebus creditis In bone.⁽¹¹⁰⁸⁾ jo. confitentem: Talis confessio uideretur debere sufficere ad hoc ut uideretur decessisse testatus, licet nullum aliud testimonium appareret, ut ff. de donat. Ex hac scriptura.⁽¹¹⁰⁹⁾ Quare ergo requiritur hic alia probatio? Respon. Lex illa loquitur in eo casu quando per talia uerba aliquis exprimit ultimam uoluntatem, alias talibus uerbis non est credendum, nisi hoc defunctus iurasset, ut C. de probat. authen. Quod obtinet,⁽¹¹¹⁰⁾ tunc enim heredes necesse habent stare illi uoluntati, ut C. de fideicom. authen. Amplius.⁽¹¹¹¹⁾ jo. conpotem: Qui ergo dicit in furore aliquem aliquid fecisse, potius illi incumbit probatio quam ei qui dicit ipsum in sanitate hoc fecisse, et C. de codicill. Nec codicillos.⁽¹¹¹²⁾ ff. de condit. instit. Quidam.⁽¹¹¹³⁾ Arg. contra iii q.viiii Indicas,⁽¹¹¹⁴⁾ set illud ideo quia episcopus fatebatur eum prius fuisse furiosum. jo. restitutionem: Si intelligis hanc donationem factam de bonis ecclesie, illa certe dare non potuit, ut supra de testamen. Cum in officiis et c. Quia.⁽¹¹¹⁵⁾ Si de patrimonialibus in illis nichil iuris habuit episcopus. Respon. Intelligendum est de patrimonialibus et loquitur in eo casu cum non appareat heres, ut xii q.ult. c.ult.⁽¹¹¹⁶⁾ Ecclesia enim est proximus heres, ut supra de penis c.ii, lib.i,⁽¹¹¹⁷⁾ et est simile supra eodem c.i, lib.i.⁽¹¹¹⁸⁾ jo. impetitione: Set nonne dixit sibi ius episcopus, ergo debuit cadere a iure suo; hoc non redundabit in dampnum ecclesie, ut xvi q.vi Si episcopum,⁽¹¹¹⁹⁾ immo uerius non habet locum pena illius constitutionis, Si quis in tantam, in rebus iacentis hereditatis. Vnde legatarius, qui legatum auctoritate sua occupat ante aditam hereditatem, non punitur in alio nisi quia restituit possessionem. ff. quorum legatorum l.i Responso i.⁽¹¹²⁰⁾ Arg. supra de p (ck) ⁽¹¹²¹⁾Secus si post aditam hereditatem C. de legibus Non dubium.⁽¹¹²²⁾ jo. silentium: Set si primo sana mente sua deo obtulerat, nonne deberet tueri papa eius donationem inter uiuos, licet in morte sane mentis non fuerit, cum adhuc in eodem proposito intelligatur durare, ut infra de baptismo c.i, in fine,⁽¹¹²³⁾ et preterea cum ille qui ab intestato debet succedere in uniuersam donationem defuncti reuocat non in totum, set tamen quantum ad quartam sufficiat, C. de inoffic. donat. l.i,⁽¹¹²⁴⁾ et arg. supra de sucess. ab intestato c.ii,⁽¹¹²⁵⁾ immo in uita sua omnia donare potuit. supra eodem titulo c.i?⁽¹¹²⁶⁾ Respon. Licet allegaret abbas donationem inter uiuos, non tamen sufficienter probauit. Illa autem adiectio de inofficiosa donatione non habet hic locum, quia querela inofficiose donationis non datur nisi illis quibus aliquid relinqui necesse est, C. de inoffic. donat. Si totas,⁽¹¹²⁷⁾ set ecclesie aliqua relinquere sacerdos necesse non habet. laur.